بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِيمِ
اَلْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعاَلَمِينْ، وَالصَّلاَة وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِ ٱللَّهِ وَعَلَى آلهِ وَصَحْبِهِ أَجْمَعِينْ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ޔުނިވަރސިޓީގައި ކިޔަވައިގެން، މިއަދު ދަސްވެނިވި 311 ދަސްވެނިންނަށް ވަރަށް ހޫނު މަރުޙަބާއެއް، އެންމެ ފުރަތަމަވެސް އަޅުގަނޑު ދަންނަވަން.
އާދެ، ކާމިޔާބީއަކީ، އެކަމަށް މަސައްކަތް ކުރުމުން، ﷲގެ އިރާދަފުޅާއި، މިންވަރުފުޅާ އެކީގައި ހާސިލުވެގެންދާ ކަމެއް. މިއަދު ތިޔަ ލޮބުވެތި ހުރިހާ ދަސްވެނިން، އެތައް އަހަރަކު، އެތައް ބުރަ މަސައްކަތަކުން، އެތައް ޤުރުބާނީއެއް ވެގެން، އަދި ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް، ތިޔަ ލޮބުވެތި ދަސްވެނިންގެ ބެލެނިވެރިން، މައިންބަފައިން ވީ ޤުރުބާނީއާ އެކީގައި، އަދި ޔުނިވަރސިޓީގެ ވެރިންނާއި، ކިޔަވައިދެއްވި މުދައްރިސުންނާއި، ހުރިހާ ބޭފުޅުންގެ ހިންމަތާއި ބުރަ މަސައްކަތާ އެކީގައި، މިއަދުގެ މި އުފާ ހާސިލުވެގެން މިދަނީ. މިއީ އުފަލުގެ ވަގުތު. މިއީ ކާމިޔާބީގެ ވަގުތު.
އެހެންނަމަވެސް، މިއީ އަދި ފެށުމެއް ކަމުގައި ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭނީ. ތިޔަ ހުރިހާ ލޮބުވެތި ދަސްވެނިން ގުރެޖްއޭޓް ވެގެން ނުކުމެ މިއަދު ތިޔަ ފަށަނީ މުޅިން އާ ޙަޔާތެއް. އެ ޙަޔާތަކީ، އަމިއްލަ ދިރިއުޅުން އިތުރަށް އާރާސްތު ކުރުމުގެ ޙަޔާތް. އަޅުގަނޑު އެދެނީ، އަދި އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ، ތިޔަ ހުރިހާ ލޮބުވެތި ދަރިވަރުންވެސް، ދަސްވެނިންވެސް ގަބޫލުކުރާނީ، އެއީ، ޤައުމަށް ތިމަންނާގެ ކިބައިން، ކޮށްދެވޭނީ ކޮން ކަމެއްތޯ ބަލައި، އެ ކަމެއް ކޮށްދެވޭތޯ ބެލުން ކަމަށް. މިއަދު ތިޔަ ހާސިލުކުރެވުނު ހާސިލުކުރުންމަތީގައި، ޢަޒުމް ކަނޑައަޅައިގެން ކުރިއަށްދާންވީ އެކަމުގައި ކަމަށް.
އާދެ، ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތުން މިއަދާ ހަމައަށް މި އާދެވުނީ. އަޅުގަނޑު ހަނދާނަށް އަންނަނީ، ހަމަ ތިޔަބޭފުޅުން ފަދައިން، ތިޔަ ރާސްތާ އަޅުގަނޑުވެސް ކަޑައްތުކުރި ހަނދާން. އެއީ، މީގެ ވަރަށް ގިނަ އަހަރުތަކެއް ކުރިން. ޑިގްރީން، މާސްޓަރޒްއިން ޕީ.އެޗް.ޑީ.އާ ހަމައަށް އައުމަށް އިނގިރޭސިވިލާތުގައި ހޭދަކުރި 8 އަހަރު ދުވަހު، އެކި ތަޖުރިބާތައް، އެކި ޗެލެންޖްތައް ކަޑައްތުކުރަން ޖެހުނު. އެއީ، ވަރަށް ވަރަށް ދަތި ދުވަސްތައް.
އެހެންނަމަވެސް، އިރާދަކުރެއްވީތީ، ﷲގެ އިރާދަފުޅާއެކީގައި، ކާމިޔާބީ ހާސިލުވެގެން ދިޔައީ، އެތައް ބައެއްގެ އެހީތެރިކަމާ އެކީގައި، ހިންމަތާ އެކުގައި، ނުގުޑާފަދަ ޢަޒުމެއްގައި ކުރެވުނު މަސައްކަތުން. ވަރަށް ދަތި ދުވަސްތައް އައި. އެހެންނަމަވެސް، އަޅުގަނޑަށް މުހިންމީ ނަތީޖާ. ހާސިލުކުރަން ދިޔައީ ނަތީޖާ. އިރާދަކުރެއްވީތީ، ތިޔަބޭފުޅުންވެސް ތިޔަ ހާސިލުކުރީ އެފަދަ ނަތީޖާއެއް.
ހަނދާނަށް ގެންނަންވީ މިއަދާ ހަމައަށް އައުމަށް ކުރި މަސައްކަތް. އެއީ، ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް. އެއީ ކީއްވެތޯ؟ އެއީ، އެހާ ބުރަ މަސައްކަތާ އެކީގައި، މިހާ މަތީ ވަނަތައް ހޯދައިގެން ނުކުމެ، އެ ކުރެވުނު ކަންކަން މަތިން ހަނދާންނުކޮށް، ދެން ކުރިއަށްދާން ވެއްޖިއްޔާ، ކުރިން އަޅުގަނޑު ދެންނެވިފަދައިން، ޙަޤީޤަތުގައި ތިމާގެ ކިބައިން ޤައުމަށް ކޮށްދެވޭނެ ކަމަކީ ކޮބައިތޯ ބަލައި، އެންމެ ރަނގަޅު މިންވަރެއްގައި، އެކަން ކުރުމުގައި، ކުރިއަށްދިޔުމަށް އުނދަގޫތަކެއް ކުރިމަތިވާނެ. އެ ޢަޒުމް ވަރުގަދައެއް ނުވާނެ.
ހަމަ އަޅުގަނޑުގެ ޙަޔާތުން، އެ ހަނދާން ކުޑަކޮށް އާކޮށްލަން ހިތަށްއަރާ. އެންމެފަހު މަރުޙަލާ، ޕީ.އެޗް.ޑީ.ގެ މަރުޙަލާގައި ކިޔަވަމުންދިޔައިރުގައި. އަޅުގަނޑު ކިޔެވީ، ސިވިލް އިންޖިނިއަރިންގ ދާއިރާއިން. ކޮންކްރީޓް ޓެކްނޯލޮޖީގެ ދާއިރާއިން ދިރާސާއެއް ހެދީ. ރެޔާއި ދުވާލު ލެބޯޓްރީގައި އުޅެންޖެހުނީ. ވަކި ވައްތަރެއްގެ ސްޕެސިމަންތަކެއް ހަދައިގެން، އޭގެ ދަށަށް ވަދެ އޮވެ، 1.2 މީޓަރު، 1.2 މީޓަރުގެ އެލް. ޝޭޕްގެ ބްލޮކެއް ހަދައި، ވަކިގޮތަކަށް މިކްސްކޮށްގެން ކޮންކްރީޓް ހަދައިގެން، އޭތި ވަކިގޮތަކަށް ކިޔޯ ކޮށްގެން، އޭގެ މަތީގައްޔާއި، އަޑީގައި މޫވްމަންޓް މެޝަރކުރާ ޕޮއިންޓްސްތައް، އަމިއްލައަށް ބުރުމާއިން ތޮރުފައިގެން، ސަތޭކައަށްވުރެ ގިނަ އެކި ވައްތަރުގެ ޓެމްޕަރޭޗަރ މެޝަރކުރާ ޑިވައިސްތައް ހަރުކޮށްގެން، ރެޔާއި ދުވާލު ވަކި ގަޑިތަކެއްގައި، ބިންމަތީ އޮށޯވެ އޮވެގެން، އެއިން ރީޑިންގ ނަގައިގެން، އެތައް އަހަރެއް ހޭދަކުރީ. އެއީ، ސައިންޓިފިކް ދިރާސާއެއް. އެއަށް ވާގޮތް ބަލަންވެގެން އޭގައި ބްލޭންކެޓެއް އަޅުވައިގެން، ހޫނުކޮށްގެން، އަދި ހޫނު މަޑުކޮށް، ހޫނު މަތިކޮށް ހެދީމާ، ދެން އެވާގޮތެއް ބަލައި، މިކަހަލަ ކަންތައްތަކެއް ކުރީ.
ދެން އެއާ އެކީގައި ލިޓްރެޗަރ ރިވިއު، އެކަމާ ގުޅޭ ދާއިރާތަކުގެ އެތައް ސަތޭކަ ޕޭޕަރުތައް ކިޔައިގެން، ދެން އޭގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، ތިއެރޮޓިކަލް އެނަލިސިސްއެއް ހަދައި، އާ އީޖާދެއް ކުރަން މި ޖެހެނީ. އެ މަސައްކަތުގައި އެތައް ދުވަހެއް ދިޔައީ.
ހަމަ ޔަޤީނުންވެސް ސުޕަވައިޒަރާއި، އެތައް ބައެއްގެ އެހީތެރިކަމާ އެކީގައި، މި މަސައްކަތް ކާމިޔާބު ކުރުމުގެ އެންމެފަހު މަރުޙަލާއަށް ދިޔައިރުގައި، އެންމެފަހު ހަތަރު މަސްދުވަހު، އަޅުގަނޑު މަސައްކަތަށް ހުސްވާންވެގެން ހެދިގޮތަކީ، އަޅުގަނޑުގެ ޢާއިލާވެސް މާލެއަށް ބަދަލުކޮށްފައި، ފަހު ހަތަރު މަސްދުވަސް، ކޮންމެ ދުވަހަކު 20 ގަޑިއިރު މަސައްކަތުގައި އުޅުނީ، ޔުނިވަރސިޓީގައި. ކޮންމެ ދުވަހަކު 20 ގަޑިއިރު. ނިދީ ދެ ގަޑިއިރު، ތިން ގަޑިއިރު. ޔުނިވަރސިޓީއަށް ގޮސް އަންނަން ދާނެ ވަގުތާ އެކީގައި، ހަތަރު ގަޑިއިރަށްވުރެ ގިނަ ވަގުތެއް ނުދާނެ އެހެން ކަމަކަށް. އެ މަސައްކަތް އިރާދަކުރެއްވީތީ ކޮށް ނިމުނީމާ، އެކްސްޓަރނަލް އެގްޒެމިނަރ ބުނި ހަނދާން އަދިވެސް އެބަހުރި. ތިމަންނަ އެއްކޮޅުން އަނެއްކޮޅަށް ތިއަރެޓިކަލް އެނަލިސިސް ކިޔާކިޔާވެސް މިސްޓޭކެއް ނުފެނުނޭ. ކިހިނެއްހޭ ހެދީ. އަޅުގަނޑު ދެންނެވީ، ސުޕަވައިޒަރުގެ އެހީތެރިކަމާއެކީގައި، އެ ދިން ސަޕޯޓާ އެކީގައި، އެ ގައިޑަންސާ އެކީގައި އަޅުގަނޑު މަސައްކަތް ކުރީއޭ. ވަރަށް ރަނގަޅު ބޭފުޅެއް ހުންނެވީ.
ދަންނަވަން މިއުޅޭ ވާހަކައަކީ، ތިމާ ދާން ބޭނުންވާ ހިސާބަށް ދިޔުމުގައި ހިންމަތާއެކީގައި، ވަރުގަދަ ޢަޒުމަކާ އެކީގައި މަސައްކަތް ކުރީމާ ނަތީޖާ ރަނގަޅުވާނެއޭ. ނަތީޖާއޭ ހުރިހާވެސް އެއްޗަކީ. އެ ނަތީޖާގެ މައްޗަށް، ދެން އެމީހާ އިތުރު ހިތްވަރަކާ އެކީގައި، ދެން އޮތް ހަރުފަތަކަށް ދާން މަސައްކަތް ކުރަންޖެހޭނީ.
ތިޔަ ލޮބުވެތި ދަސްވެނިން ތި ކުރި މަސައްކަތް، ތިއީ ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެއް. ވަރަށް ގިނަ ޗެލެންޖްތައް. އަޅުގަނޑު ދެން އެހެން ހުރިހާ ވާހަކައެއް ނުދައްކައި، އެ ވާހަކަ އެކަނި މި ދެންނެވީ. އެހެން ކަންތައްތައްވެސް ކަޑައްތު ކުރިން. އެހެންވީމާ، ޢަޒުމަކަށްވާންވީ ކިތަންމެ ބޮޑު ޗެލެންޖެއް ކުރިމައްޗަށް އަޔަސް، އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިތުބާރުކުރަން، ފުރަތަމަ ކަމަކަށް. ޕޮޒިޓިވް ތިންކިންގގައި ކުރިއަށްދާން. ޕޮޒިޓިވް ތިންކިންގގައި ކުރިއަށްދިޔައީމާ، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، ﷲގެ އިރާދަފުޅާއެކީގައި ދިރިއުޅުން ކާމިޔާބުވާނެ. ތިމާގެ ކިބައިން ކަންތައްތަކެއް ޤައުމަށް ކޮށްދެވޭނެ. ޕޮޒިޓިވް ތިންކިންގގައި ތިމަންނައަށް ކަން ކުރެވޭނޭ، ތިމަންނައަކީ ތިމަންނަގެ އަމިއްލަ ނަފްސުގެ މައްޗަށް އިތުބާރުކޮށްގެން، ތިމަންނައަކީ ތިމަންނަގެ ކިބައިން ތިމަންނަގެ ޢާއިލާއަށާއި، ތިމަންނަގެ މުޖުތަމަޢަށް ކަންތައްތަކެއް ކޮށްދެވިދާނެ މީހެއްކަން ގަބޫލުކޮށްގެން ކުރިއަށްދާށޭ. މިއަދު ތިހިސާބަށް ތިއާދެވުނީ ވަރަށް މަސައްކަތުން.
އެހެންވީމާ، އެ މަސައްކަތުން އެބަޖެހޭ ނަތީޖާއެއް ނެރެދޭން. އެ ނަތީޖާ ނެރެދިނުމުގައި، ދެންމެ މި ދެންނެވި ގޮތަށް، ޕޮޒިޓިވް ތިންކިންގގައި ކުރިއަށް ވަޑައިގަންނަވާށޭ. ހަމަ އެއާއެކީގައި، ތިމަންނައަކީ ދިވެއްސަކަށްވީތީ، މި ދިވެހި ޤައުމަށް އުފަންވެ، ނޭވާލާ ދިވެއްސެއްގެ ފަރާތުން ފެންނަންޖެހޭ ހުރިހާ ކަމެއް ޤައުމަށްޓަކައި ފެންނާނެ މީހެއް ކަމުގައި ޢަޒުމް ކަނޑައަޅަންޖެހޭ. އެއީ، ކީއްވެތޯ؟ އެއީ، އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލޯމަރާނުލެވޭނެ ޙަޤީޤަތެއް ކަމުގައި މިއަދުގެ މި ދުނިޔެ އޮތީތީ. އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް ލޯމަރައެއްނުލެވޭނެ، އަޅުގަނޑުމެންގެ މި ބަވަނަވެފައިވާ މި ދުނިޔޭގައި ކަންތައްތައް މި ވަމުންދާގޮތުން. ހަމައެކަނި ތިމަންނަގެ އަނބިދަރިންނަށް، ޢާއިލާއަށް އެކަނި ވިސްނައިގެން، މި ގްލޯބަލައިޒްޑް، މި ބަވަނަވެފައި މި އޮތް ދުނިޔޭގައި، މި ހިނގާ އޮއިވަރުތަކުގައި، މިވަގުތަކު ނެތް ކުރިއަށްދެވޭކަށް. ތިމަންނަ މިއީ ދިވެއްސަކަށްވީތީ، އަޅުގަނޑުމެންނާ ހަމައަށް މި ޤައުމު ގެނެސްދިން އަބްޠާލުން، އެވީ ޤުރުބާނީ މަތިން ހަނދާންކޮށް، އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމުގެ ކަންތައްތައް ވެގެންދާނެ ގޮތް ހިތަށް ގެނެސް، ތިޔަ ކިޔެވި ކިޔެވުމެއްގެ ބޭނުން، ޤައުމީ ވިސްނުމެއްގައި ހިފައިގެން، އެ ޤުރުބާންވި ހުރިހާ ޤުރުބާނީއެއް ހަނދާނަށް ގެނެސްގެން، ތިމަންނައަށް ޤައުމަށް ކޮށްދެވޭނީ ކޮން ކަމެއްތޯ ބަލަން އެބަޖެހޭ.
ވަރަށް ޢިލްމީ މެހެފިލެއްގައި، ވަރަށް ގިނަ ދާއިރާތަކުން ޤައުމަށް މުހިންމު އެތައް ދާއިރާއަކުން ކިޔަވައިގެން ތިޔަބޭފުޅުން ތިޔަ ނުކުމެވަޑައިގަންނަވަނީ. އަދި މިފަދަ އެތައް އަހަރެއްގެ ކުރިން ފެށިގެން ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް އެތައް ސަތޭކަ ދަރިވަރުންނެއް އެބަ ދަސްވެނިވޭ. ރާއްޖޭގައި އެބައޮތް ވަރަށް ބޮޑު ޢިލްމީ ޕޮޕިއުލޭޝަނެއް. އަދި އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި އެއަށްވުރެ ގިނަވެސް ވާނެ. އަޅުގަނޑުމެން ނެޝަނަލް ޔުނިވަރސިޓީ ފުޅާކުރުމަށް މި ކުރާ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، އަދި އިތުރު ދާއިރާތަކުންވެސް ޢިލްމީ މާޙައުލު ދާނީ ފުޅާވަމުން.
އެހެންވީމާ، މި ހާސިލުކުރެވޭ ޢިލްމަކީ، އެ ޢިލްމުގެ ބޭނުން ހިފައިގެން އަޅުގަނޑުމެން، އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމު އާރާސްތުކުރުމުގައި ބޭނުން ހިފާ އެއްޗަކަށް ހަދަން އެބަޖެހޭ. ޤައުމެއް ބިނާކުރެވޭނީ، އަޅުގަނޑު އަބަދުވެސް މި ދަންނަވަނީ، ދެ ރޮނގަކުންނޭ. ފިކުރީގޮތުން އަދި ފިޒިކަލް، ފެންނަން ހުންނަ ގޮތްގޮތުން، މި ދެގޮތުން. ފިކުރީ ގޮތުން މި ކުރަންޖެހޭ ކަންކަމަށް އަޅުގަނޑު މި ދެންނެވީ، ޤައުމީ ވިސްނުމެއްގައި އެބަޖެހޭ ތިޔަބޭފުޅުން މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަން. އެހެން ނޫނީވިއްޔާ، އަޅުގަނޑުމެންނަށް މި ލޯމަރައިލެވެނީ ފެންނަން އޮތް ޙަޤީޤަތެއްގެ ކުރިމަތީގައި ކުރެވޭ ބޭއިންސާފަކަށް. އަޅުގަނޑުމެންގެ ދަރީންގެ ދަރިންގެ މުސްތަޤްބަލަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލޯމަރައިމިލެވެނީ. އެހެންވީމާ، އެހެން ނުހައްދަވައި، އެބަޖެހޭ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަން. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، އޭގެ ނަތީޖާ ރަނގަޅު ވާނެ.
އަޅުގަނޑު މަސައްކަތް މި ކުރަނީ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ސިޔާސަތުތަކުގެ ތެރެއިން ރައްޔިތުންނަށް އެކި ކަންކަން މަގުފަހިކޮށްދޭން. މިއަދު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ހުށަހެޅިގެން އެދާ ބަޖެޓަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރީޚުގައި، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ އެންމެ ފުޅާމިނެއްގައި، ގެދޮރުވެރިކަމަށްޓަކައި މަގުފަހިކޮށްދޭ ބަޖެޓް. އެ ބަޖެޓަށް އަޅުގަނޑު ކިޔަނީ، އަދި ޙަޤީޤަތުގައިވެސް ތަންފީޒު ވެގެންދާއިރު ވާނީ، ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ބަޖެޓަކަށް.
ތިޔަ ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށްވެސް އެންމެ މުހިންމީ ގެދޮރުވެރިކަން. ކިޔަވައިގެން މި ނުކުންނަނީ ވަޒީފާއެއް އަދާކުރަން. ގިނަ ބޭފުޅުން އުޅުއްވަންޖެހެނީ އުޅުއްވޭނެ ތަނެއް ނެތީމަ، އެންމެން، ޢާއިލާ މީހުން އެއްވެލައިގެން ތަނެއް ކުއްޔަށް ހިފައިގެން.
އެހެންވީމާ، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ގެދޮރުވެރިކަން ހާސިލުކޮށްދިނުމަށް މިއަދު މި ހުށަހެޅޭ ބަޖެޓުން ދެ ކަމެއް ހަމަ ދަންނަވާލަން ބޭނުން. އަލަށް ފަށާ މަޝްރޫޢުތަކުގެ ތެރޭގައި، ފިޒިކަލް ކޮންސްޓްރަކްޝަން، ހައުސިންގ ޕްރޮޖެކްޓްތައް، 1.5 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ މަސައްކަތް، މި އަންނަ އަހަރު ހިނގާނެ. ގެދޮރު ބިނާކުރުމުގެ ޢަމަލީ މަސައްކަތް ފެށޭނެ. ހަމަ އެއާއެކީގައި،
މި އަންނަ ހަފުތާގައި ފަށާ، އަޅުގަނޑު ހަނދާންވަނީ، މިއަންނަ ހަފުތާގައި، ނޫނީ ވަރަށް އަވަހަށް، ނޮވެންބަރު ކުރީކޮޅުގައި ފެށޭނެ، އަޅުގަނޑު ވަޢުދުވީ ފަސް ޕަސެންޓަށްވުރެ ބޮޑުނޫން އިންޓްރެސްޓްގައި ދޫކުރާ ހައުސިންގ ލޯން ސްކީމް.
އެ ލޯން ސްކީމްގެ ތެރެއިން، އަމިއްލަ ގޯތި އޮތް މީހާގެ ގޯތީގައި، ގެ އެޅުމަށާއި، ހަދަން ފަށައި، ނުނިމިފައި ހުރި ގެ ނިންމުމަށާއި، ނިންމާފައި ހުރި ގެއެއް މަރާމާތު ކުރުމަށާއި، މި ތިން ކަންތަކަށް ފަސް ޕަސެންޓް އިންޓްރެސްޓްގައި ލޯނު ލިބޭނެ. އެ ލޯން ސްކީމަށް ބޭނުންވާ އެއް ބިލިއަން ރުފިޔާވެސް، މި އަންނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި ހިމެނޭނެ. އެހެންވީމާ، ގެދޮރުވެރިކަމަށް
2.5 ބިލިއަން ރުފިޔާ.
ދަންނަވަން މިއުޅޭ ވާހަކައަކީ، ތިޔަބޭފުޅުން ހިތްވަރާއެކީގައި ތިޔަ ކުރެއްވި މަސައްކަތުން، ޤައުމަށް ކަމެއް ކޮށްދެވޭތޯ ނުކުމެވަޑައިގަންނަވާށޭ. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، އަޅުގަނޑުމެން ބަލާނަމޭ ތިޔަބޭފުޅުންނަށް ބޭނުންވާ، ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ގެދޮރުވެރިކަން ޚާއްޞަގޮތެއްގައި ހާސިލުކޮށްދިނުމަށް.
ހަމަ އެއާއެކީގައި، ވަޒީފާގެ ދާއިރާތަކުންވެސް އަދި ދެންހުރި ދާއިރާތަކުންވެސް، ވަޒީފާއަށް ބަލާއިރު، އިޤްތިޞާދު ފުޅާކުރުމަށްޓަކައި، އިޤްތިޞާދު ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި ވަރަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް މި ކުރެވެނީ. އިޤްތިޞާދު ފުޅާކުރުމަކީ، ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް.
ޔުނިވަރސިޓީގައި ކިޔަވައިދެވޭ އެކި ދާއިރާތަކަށް ބަލާއިރުގައިވެސް، އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ، މި ވިސްނުމުގައި މަސައްކަތް ކުރުމަކީ މުހިންމު ކަމެއް ކަމުގައި. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ޔުނިވަރސިޓީގެ ޓްރޭނިންގ ރިޒޯޓް ހެދުމުގެ މަސައްކަތް، އެއީ އޭގެތެރޭގައި ހިމެނޭ އެއް ކަންތައް. އަދި އިތުރު ކަންތައްތައްވެސް އަޅުގަނޑުމެންގެ އިޤްތިޞާދު ފުޅާކުރުމަށް ހުންނާނެ. ޒުވާނުންނަށް، ޚާއްޞަގޮތެއްގައި، ކްރިއޭޓިވް އިކޮނޮމީއެއް ޤާއިމުކުރުމަށް، ޒުވާނުންނަށް އެކިކަހަލަ ފަންނުތައް ވިއްކައިގެން، ފުރިހަމަ ޕޭމަންޓް ގޭޓްވޭ ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން، އެކިކަހަލަ ފުރުޞަތުތައް ހޯދައިދިނުމަށް މި ކުރެވޭ މަސައްކަތް ދަނީ ބާރު ސްޕީޑްގައި. ހުރި ޗެލެންޖްތައް ބޮޑުކަމުން، ޗެލެންޖްތައް ގިރާކުރަމުން، އެއަށް ނަގާ ވަގުތު ނަގަމުން އެދަނީ. އެކަމަކު، ދަނީ ކުރިއަށް.
ހަމަ އެއާއެކީގައި، އިތުރު ކަންތައްތަކުގެ ގޮތުގައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ އިޤްތިޞާދުގައި، ޑިޖިޓަލް އިކޮނޮމީ ފުޅާކުރުމަށްޓަކައި، އަޅުގަނޑު ޔޫ.އެން.ގައި ވާހަކަ ދެއްކިއިރު، އިޢުލާނުކޮށްފައި އޮންނާނެ، އަޅުގަނޑުމެންގެ އިޤްތިޞާދުގެ 15 ޕަސެންޓަކީ، ޖީ.ޑީ.ޕީ.ގެ 15 ޕަސެންޓް، 2030އާ ހަމައަށް ދާންވާއިރަށް، ޑިޖިޓަލް އިކޮނޮމީން ކޮންޓްރިބިއުޓް ކޮށްދޭ އިކޮނޮމީއަކަށް ހަދަން ބޭނުންވާ ކަމަށް. އަޅުގަނޑު މިހާރު އެމް.އެމް.އޭ. ގަވަރުނަރަށް ދަންނަވާފައި ވާނެ، ޑިޖިޓަލް ކަރެންސީ ރާއްޖެއަށް ތަޢާރުފް ކުރުމަށް. ކްރިޕްޓޯ ކަރެންސީ ރާއްޖެއަށް ތަޢާރުފް ކުރުމަށްޓަކައި މަސައްކަތްތައް ފަށަން. އެ މަސައްކަތާ ގުޅޭ ޢަމަލީ މަސައްކަތް މިހާރު އެމް.އެމް.އޭ.ގެ ގަވަރުނަރު ފަށްޓަވައިފި. ކްރިޕްޓޯ ކަރެންސީ، ޑިޖިޓަލް ކަރެންސީ ރާއްޖެއަށް ގެނައުމުގައި، އޭގެ ޤާނޫނީ ހުރިހާ ކަންތައްތަކަކަށްވެސް ފަރުވާ ލިބޭގޮތަށް ޚާއްޞަ ޤާނޫނު ހެއްދެވުމަށް. އަދި ދެންވެސް ހުންނަ އިންޓަރނޭޝަނަލް ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްގެ މިންގަނޑުތަކާ އެއްގޮތަށް، ރާއްޖޭގައި ޑިޖިޓަލް ކަރެންސީ ފުޅާކުރުމަށް.
މިހިރަ ކަންކަމަކީ، ކިޔަވައިގެން ނުކުންނަ ކުދިން، ޒުވާނުން، އެކިއެކި ފަންނުވެރިން ރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދުގައި ޙަރަކާތްތެރިވުމުގައި ހުރި ފުރުޞަތުތައް. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، ކުރިއަށް އޮތް ތާނގައި، ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަންގެ ތެރެއިން، އާރޓިފިޝަލް އިންޓެލިޖަންސްގެ ތެރެއިން، އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމު ވެގެންދާނީ، ދުނިޔޭގެ މައިދާނުގައި އަދި އަމުދުން މިކަހަލަ ކުޑަ ޤައުމަކަށް ބަލާއިރު، އެންމެ ކުރީ ސަފުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ލީޑްކުރާ ޤައުމަކަށް. އެއީ، އަޅުގަނޑުމެންގެ އެމްބިޝަން، ނަތީޖާ. އަޅުގަނޑަށް މުހިންމީ ނަތީޖާ. ނަތީޖާ ހާސިލުކުރުމުގައި، ކުރަންޖެހުނު ކޮންމެ ކަމެއް ކުރުމުގެ ޢަޒުމުގައި އިރާދަކުރެއްވީތީ، މިއަދާ ހަމައަށްވެސް އައީ. އަދި ކުރިއަށް އޮތް ތާނގައިވެސް ހަމަ އެންމެންގެ އެހީތެރިކަމާއެކީގައިވެސް ދާނީ. ތިޔަބޭފުޅުންގެ ކިބައިން އަޅުގަނޑު އެދެނީ، އެކަމުގައި ބައިވެރިވާން. ޤައުމީ ވިސްނުމެއްގައި ބައިވެރިވާން. ސިކުނޑީގެ ބޭނުންކުރައްވަން. އަމިއްލަ ވިސްނުމުން ވިސްނަން.
ޔުނިވަރސިޓީގައި ކިޔެވިއިރުގައި، އަޅުގަނޑު ފުރަތަމަ ޑިގްރީގައި ކިޔަވަމުން ދިޔައިރުގައި، ހަމަ އެންމެ ކީ، އެއް ލެކްޗަރަރ، ޕްރޮފެސަރ ވިދާޅުވީ، "ތިންކް ކުރަން. ތިމަންނަ ދަސްކޮށްދޭނީ ވިސްނާށޭ." އޭނާއަކީ، އަޅުގަނޑުގެ ޖިއޯ ޓެކްނިކަލް ލެކްޗަރަރ. ޖިއޯ ޓެކްނިކްސްގައި ވަރަށް ގިނަ އެއްޗެހި ކިޔަވައިދޭނެ ދޮގެއްތޯ. އެކަމަކު ތިމަންނައަށް އެންމެ މުހިންމީ، ތިމަންނަ
މި ކިޔަވައިދޭ ކުދިން ވިސްނަން ދަސްކުރުމޭ.
އެހެންވީމާ، ޔުނިވަރސިޓީއަކުން ނުކުންނައިރުގައި، އެމީހާގެ އަމިއްލަ ސިކުނޑިން، އެހެން މީހަކަށް އޭނާގެ ސިކުނޑި ދޫކޮށްނުލައި، އަމިއްލައަށް ވިސްނަން ދަސްކޮށްދިނުމޭ، އެޔޭ ޔުނިވަރސިޓީއަކުން ނުކުންނައިރު އެންމެ މުހިންމު އެއްޗަކީ.
އެހެންވީމާ، ތިޔަބޭފުޅުން ތިޔަ ތިއްބެވީ، ގުރެޖްއޭޓްވެފައި. އަމިއްލަ ސިކުނޑިން ވިސްނަންޖެހޭނެއޭ، މިހާރު މިވަނީ ކިހިނެއްކަން، ޤައުމީ ލެވެލްގައިވެސް، ފަރުދީ ލެވެލްގައިވެސް އަދި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ލެވެލްގައިވެސް ކަންކަން ވާގޮތް. އެހެންމީހަކު ބުނާ އެއްޗެއް ނޫނޭ ގަބޫލުކުރާނީ. އަމިއްލަ ސިކުނޑިން ވިސްނަވާށޭ. ވިސްނަވާއިރުގައި، ކަންކަން ވާގޮތް ވަރަށް ފަސޭހައިން ފަހުމްވާނެއޭ. އެހެންވީމާ، އަމިއްލަ ނަފުސަށް އިތުބާރުކޮށް، އަމިއްލަ ސިކުނޑިން ވިސްނައިގެން، މިއަދާ ހަމައަށް ތިޔަ ކުރި ބުރަ މަސައްކަތުގެ ފޮނި މޭވާ، ފޮނިމީރުކަން، ތިމަންނަގެ ނަފްސަށާއި، ތިމަންނަގެ ޢާއިލާއަށާއި، އަދި ޤައުމަށް ހޯދައިދިނުމުގެ ވަރުގަދަ ޢަޒުމުގައި ކުރިއަށްދިޔުމަށް އަޅުގަނޑު އިލްތިމާސް ކުރަން. އަދި ޔަޤީންކުރަން.
އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ، އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން މިކުރާ މަސައްކަތުގައި، اللهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى ބަރަކާތްލައްވައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ މި ޤައުމަކީ، އުފާފާގަތި ރާއްޖެއެއް ކަމުގައި މިންވަރު ކުރެއްވުން.
وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ.
وَالسَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكَاتُه.