بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِيمِ
اَلْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعاَلَمِينْ، وَالصَّلاَة وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِ ٱللَّهِ وَعَلَى آلهِ وَصَحْبِهِ أَجْمَعِينْ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ޔުނިވަރސިޓީގައި ކިޔަވައިގެން، މިއަދު ދަސްވެނިވި 311 ދަސްވެނިންނަށް، ވަރަށް ހޫނު މަރުޙަބާއެއް، އެންމެ ފުރަތަމަވެސް އަޅުގަނޑު ދަންނަވަން.
އާދެ، ކާމިޔާބީއަކީ، އެކަމަށް މަސައްކަތް ކުރުމުން، ﷲގެ އިރާދަފުޅާއި، މިންވަރުފުޅާ އެކީގައި ހާސިލުވެގެންދާ ކަމެއް. މިއަދު ތިޔަ ލޮބުވެތި ހުރިހާ ދަސްވެނިން، އެތައް އަހަރަކު، އެތައް ބުރަ މަސައްކަތަކުން، އެތައް ޤުރުބާނީއެއް ވެގެން، އަދި ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް، ތިޔަ ލޮބުވެތި ދަސްވެނިންގެ ބެލެނިވެރިން، މައިންބަފައިން ވީ ޤުރުބާނީއާ އެކީގައި. އަދި ޔުނިވަރސިޓީގެ ވެރިންނާއި، ކިޔަވައިދެއްވި މުދައްރިސުންނާއި، ހުރިހާ ބޭފުޅުންގެ ހިންމަތާއި ބުރަ މަސައްކަތާ އެކީގައި. މިއަދުގެ މި އުފާ ހާސިލުވެގެން މިދަނީ. މިއީ އުފަލުގެ ވަގުތު. މިއީ ކާމިޔާބީގެ ވަގުތު.
އެހެންނަމަވެސް، މިއީ އަދި ފެށުމެއް ކަމުގައި ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭނީ. ތިޔަ ހުރިހާ ލޮބުވެތި ދަސްވެނިން، މިއަދު ތިޔަ ގުރެޖްއޭޓް ވެގެން، ތިޔަ ނުކުމެ ފަށަނީ މުޅިން އާ ޙަޔާތެއް.
އެ ޙަޔާތަކީ، އަމިއްލަ ދިރިއުޅުން އިތުރަށް އާރާސްތު ކުރުމުގެ ޙަޔާތާ އެކުގައި، އަޅުގަނޑު އެދެނީ، އަދި އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ، ތިޔަ ހުރިހާ ލޮބުވެތި ދަރިވަރުންވެސް، ދަސްވެނިންވެސް ގަބޫލުކުރާނީ، އެއީ، ޤައުމަށް ތިމަންނާގެ ކިބައިން، ކޮށްދެވޭނީ ކޮން ކަމެއްތޯ ބަލައި، އެ ކަމެއް ކޮށްދެވޭތޯ. މިއަދު ތިޔަ ހާސިލުކުރެވުނު ހާސިލުކުރުންމަތީގައި، ޢަޒުމް ކަނޑައަޅައިގެން ކުރިއަށްދާނެ ކަމެއް ކަމަށްވާނެ ކަމަށް.
އާދެ، ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތުން މިއަދާ ހަމައަށް މި އާދެވުނީ. އަޅުގަނޑު ހަނދާނަށް އަންނަނީ، ހަމަ ތިޔަބޭފުޅުން ފަދައިން، ތި ރާސްތާ އަޅުގަނޑުވެސް ކަޑައްތު ކުރި ހަނދާން. ވަރަށް ގިނަ އަހަރުތަކެއް ކުރިން. ޑިގްރީން، މާސްޓަރޒްއިން ޕީ.އެޗް.ޑީ.އާ ހަމައަށް އައުމުގައި، އިނގިރޭސިވިލާތުގައި 8 އަހަރު ދުވަހު، އެކި ތަޖުރިބާތައް، އެކި ޗެލެންޖްތައް، ކަޑައްތުކުރަން ޖެހުނު. ވަރަށް ވަރަށް ދަތި ދުވަސްތައް.
އެހެންނަމަވެސް، އިރާދަކުރެއްވީތީ، ﷲގެ އިރާދަފުޅާއެކީގައި، ކާމިޔާބީ ހާސިލުވެގެން ދިޔައީ، ހިންމަތާ އެކުގައި، ނުގުޑާފަދަ ޢަޒުމެއްގައި ކުރެވުނު މަސައްކަތުން، އެތައް ބައެއްގެ އެހީތެރިކަމާ އެކީގައި. ވަރަށް ދަތި ދުވަސްތައް އައި. އެހެންނަމަވެސް، އަޅުގަނޑަށް މުހިންމީ ނަތީޖާ. ހާސިލުކުރަން ދިޔައީ ނަތީޖާ. އިރާދަކުރެއްވީތީ، އެ ނަތީޖާ ތިޔަ ބޭފުޅުންވެސް ތިޔަ ހާސިލުކުރީ.
ހަނދާނަށް ގެންނަންވީ މިއަދާ ހަމައަށް އައުމަށް ކުރި މަސައްކަތް. އެއީ، ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް. އެއީ ކީއްވެތޯ؟ އެއީ، އެހާ ބުރަ މަސައްކަތާ އެކީގައި، މިހާ މަތީ ވަނަތައް ހޯދައިގެން ނުކުމެ، އެ ކުރެވުނު ކަންކަން މަތިން ހަނދާންނުކޮށް، ދެން ކުރިއަށްދާން ވެއްޖިއްޔާ، ޙަޤީޤަތުގައި ތިމާގެ ކިބައިން، ކުރިން އަޅުގަނޑު ދެންނެވިފަދައިން، ޤައުމަށް ކޮށްދެވޭނެ ކަމަކީ ކޮބައިތޯ ބަލައި، އެންމެ ރަނގަޅު މިންވަރެއްގައި، އެކަން ކުރުމުގައި، ކުރިއަށް ދިއުމަށް އުނދަގޫތަކެއް ކުރިމަތިވާނެ. އެ ޢަޒުމް ވަރުގަދައެއް ނުވާނެ.
އަޅުގަނޑު ހަމަ ޙަޔާތުން، އެ ހަނދާން ކުޑަކޮށް އާކޮށްލަން ހިތަށްއަރާ. އެންމެ ފަހު މަރްޙަލާ، ޕީ.އެޗް.ޑީ.ގެ މަރްޙަލާގައި ދިޔައިރުގައި. އަޅުގަނޑު ކިޔެވީ، ސިވިލް އިންޖިނިއަރިންގ ދާއިރާއިން. ކޮންކްރީޓް ޓެކްނޯލޮޖީގެ ދާއިރާއިން ދިރާސާއެއް ހެދީ. ރެޔާއި ދުވާލު ލެބޯޓްރީގައި އުޅެންޖެހުނީ. ވަކި ވައްތަރެއްގެ ސްޕެސިމަންތަކެއް ހަދައިގެން، އޭގެ ދަށަށް ވަދެ އޮވެ، 1.2 މީޓަރު، 1.2 މީޓަރުގެ އެލް. ޝޭޕްގެ ބްލޮކެއް ހަދައި، ވަކި ގޮތަކަށް މިކްސްކޮށްގެން ކޮންކްރީޓް ހަދައިގެން، އޭތި ވަކިގޮތަކަށް ކިޔޯ ކޮށްގެން، އޭގެ މަތީގަޔާއި، އަޑީގަޔާއި، ސަތޭކައަށްވުރެ ގިނަ އެކި ވައްތަރުގެ ޓެމްޕަރޭޗަރ މެޝަރކުރާ ޑިވައިސްތަކާއި، މޫވްމަންޓް މެޝަރކުރާ ޕޮއިންޓްސްތައް އަމިއްލައަށް، ބުރުމާއިން ތޮރުފައިގެން، ހަރުކޮށްގެން، ރެޔާއި ދުވާލު ވަކި ގަޑިތަކެއްގައި، ބިންމަތީ އޮށޯވެ އޮވެގެން، އޭގެން ރީޑިންގ ނަގައިގެން، އެތައް އަހަރެއް ހޭދަކުރީ. އެއީ، ސައިންޓިފިކް ދިރާސާއެއް. އެއަށް ވާގޮތް ބަލަންވެގެން. އޭގައި ބްލޭންކެޓެއް އަޅުވައިގެން، ހޫނުކޮށްގެން، ހޫނު މަޑުކޮށް، ހޫނު މަތިކޮށް ހެދީމަ، ދެން އެވާގޮތެއް ބަލައި، މިކަހަލަ ކަންތައްތަކެއް ކުރީ.
ދެން އެއާ އެކީގައި ލިޓްރެޗަރ ރިވިއު، އެކަމާ ގުޅޭ ދާއިރާތަކުގެ އެތައް ސަތޭކަ ޕޭޕަރުތައް ކިޔައި، ދެން އޭގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، ތިއެރޮޓިކަލް އެނަލިސިސްއެއް ހަދައި، އާ އީޖާދެއް ކުރަން މި ޖެހެނީ. އެ މަސައްކަތުގައި އެތައް ދުވަހެއް ދިޔައީ.
ހަމަ ޔަޤީނުންވެސް ސުޕަވައިޒަރާއި، އެތައް ބައެއްގެ އެހީތެރިކަމާ އެކީގައި. މި މަސައްކަތް ކާމިޔާބު ކުރުމުގައި، އެންމެފަހު މަރުހަލާއަށް ދިޔައިރުގައި، އެންމެފަހު ހަތަރު މަސްދުވަސް، އެންމެފަހު ހަތަރު މަސްދުވަހު، އަޅުގަނޑު މަސައްކަތަށް ހުސްވާންވެގެން ހެދިގޮތަކީ އަޅުގަނޑުގެ ޢާއިލާވެސް މާލެއަށް ބަދަލުކޮށްފައި، ފަހު ހަތަރު މަސްދުވަސް، ކޮންމެ ދުވަހަކު 20 ގަޑިއިރު މަސައްކަތުގައި އުޅުނީ، ޔުނިވަރސިޓީގައި. ކޮންމެ ދުވަހަކު 20 ގަޑިއިރު. ނިދީ ދެ ގަޑިއިރު، ތިން ގަޑިއިރު. ޔުނިވަރސިޓީއަށް ގޮސް އަންނަން ދާނެ ވަގުތާ އެކީގައި، ހަތަރު ގަޑިއިރަށްވުރެ ގިނައަކުން ނުދާނެ އެހެން ކަމަކަށް. އެ މަސައްކަތް އިރާދަކުރެއްވީތީ ކޮށް ނިމުނީމާ، އެކްސްޓަރނަލް އެގްޒެމިނަރ ބުނި ހަނދާން އަދިވެސް އެބަހުރި. ތިމަންނަ އެއްކޮޅުން އަނެއްކޮޅަށް ތިއަރެޓިކަލް އެނަލިސިސް ކިޔާކިޔާވެސް މިސްޓޭކެއް ނުފެނުނޭ. ކިހިނެއްހޭ ހެދީ. އަޅުގަނޑު ދެންނެވީ، ސުޕަވައިޒަރުގެ އެހީތެރިކަމާއެކީގައި، އެ ދިން ސަޕޯޓާއެކީގައި ދެން އަޅުގަނޑު، އެ ގައިޑަންސާ އެކީގައި މަސައްކަތް ކުރީއޭ. ވަރަށް ރަނގަޅު ބޭފުޅެއް ހުންނެވީ.
ދަންނަވަން މި އުޅޭ ވާހަކައަކީ، ތިމާ ދާން ބޭނުންވާ ހިސާބަށް ދިއުމުގައި ހިންމަތާއެކީގައި، ވަރުގަދަ ޢަޒުމަކާ އެކީގައި މަސައްކަތް ކުރީމާ ނަތީޖާ ރަނގަޅުވާނޭ. ނަތީޖާއޭ ހުރިހާވެސް އެއްޗަކީ. އެ ނަތީޖާގެ މައްޗަށް، ދެން އެމީހާ އިތުރު ހިތްވަރަކާ އެކީގައި، ދެން އޮތް ހަރުފަތަކަށް ދާން މަސައްކަތް ކުރަންޖެހޭނީ.
ތިޔަ ލޮބުވެތި ދަސްވެނިން ތި ކުރި މަސައްކަތް، ތިއީ ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެއް. ވަރަށް ގިނަ ޗެލެންޖްސްތައް. އަޅުގަނޑު ދެން އެހެން ހުރިހާ ވާހަކައެއް ނުދައްކައި، އެކަމަށް އެކަނި މި ދެންނެވީ. އެހެން ކަންތައްތައްވެސް ކަޑައްތު ކުރިން. އެހެންވީމާ، ޢަޒުމަކަށް ވާންވީ ކިތަންމެ ބޮޑު ޗެލެންޖެއް ކުރިމައްޗަށް އަޔަސް، އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިތުބާރުކުރަން ފުރަތަމަ ކަމަކަށް. ޕޮޒިޓިވް ތިންކިންގގައި ކުރިޔަށް ދާން. ޕޮޒިޓިވް ތިންކިންގގައި ކުރިޔަށް ދިޔައީމާ، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ﷲގެ އިރާދަފުޅާއެކީގައި ދިރިއުޅުން ކާމިޔާބުވާނެ. ތިމާގެ ކިބައިން ކަންތައްތަކެއް ޤައުމަށް ކޮށްދެވޭނެ. ޕޮޒިޓިވް ތިންކިންގގައި ތިމަންނައަށް ކަން ކުރެވޭނޭ، ތިމަންނައަކީ ތިމަންނަގެ އަމިއްލަ ނަފްސުގެ މައްޗަށް އިތުބާރު ކޮށްގެން، ތިމަންނައަކީ ތިމަންނަގެ ކިބައިން ތިމަންނަގެ ޢާއިލާއަށާއި، ތިމަންނަގެ މުޖުތަމަޢަށް ކަންތައްތަކެއް ކޮށްދެވިދާނެ މީހެއްކަން ގަބޫލުކޮށްގެން ކުރިޔަށް ދާށޭ. މިއަދު ތިހިސާބަށް ތި އާދެވުނީ ވަރަށް މަސައްކަތުން.
އެހެންވީމާ، އެ މަސައްކަތުން އެބަޖެހޭ ނަތީޖާއެއް ނެރެދޭން. އެ ނަތީޖާ ނެރެދިނުމުގައި، ދެންމެ މި ދެންނެވި ގޮތަށް، ޕޮޒިޓިވް ތިންކިންގގައި ކުރިޔަށް ވަޑައިގަންނަވާށޭ. ހަމަ އެއާއެކީގައި، ތިމަންނައަކީ ދިވެއްސަކަށްވީތީ، މި ދިވެހި ޤައުމަށް އުފަންވި، ނޭވާލާ ދިވެއްސެއްގެ ފަރާތުން ފެންނަންޖެހޭ ހުރިހާ ކަމެއް ޤައުމަށްޓަކައި ފެންނާނެ މީހެއް ކަމުގައި ޢަޒުމް ކަނޑައަޅަންޖެހޭ. އެއީ، ކީއްވެތޯ؟ އެއީ، އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލޯމަރާނުލެވެނެ ޙަޤީޤަތެއް ކަމުގައި މިއަދުގެ މި ދުނިޔެ އޮތީތީ. އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް ލޯމަރައެއްނުލެވޭނެ، އަޅުގަނޑުމެންގެ މި ބަވަނަވެފައިވާ މި ދުނިޔޭގައި ކަންތައްތައް މި ވަމުންދާގޮތުން. ހަމައެކަނި ތިމަންނަގެ އަނބިދަރިންނަށް، ޢާއިލާއަށް އެކަނި ވިސްނައިގެން މިވަގުތަކު ނެތް ކުރިޔަށް ދެވޭކަށް. މި ގްލޯބަލައިޒްޑް، މި ބަވަނަވެފައި މި އޮތް ދުނިޔޭގައި، މި ހިނގާ އޮއިވަރުތަކުގައި، ތިމަންނަ މިއީ ދިވެއްސަކަށްވީތީ، އަޅުގަނޑުމެންނާ ހަމައަށް މި ޤައުމު ގެނެސްދިން އަބްޠާލުން އެ ވީ ޤުރުބާނީ މަތިން ހަނދާންކޮށް، އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމުގެ ކަންތައްތައް ވެގެންދާނެ ގޮތް ހިތަށް ގެނެސް، ތި ކިޔެވި ކިޔެވުމެއްގެ ބޭނުން، ޤައުމީ ވިސްނުމެއްގައި ހިފައިގެން، އެ ޤުރުބާންވި ހުރިހާ ޤުރުބާނީއެއް ހަނދާނަށް ގެނެސް، އެބަޖެހޭ ތިމަންނައަށް ޤައުމަށް ކޮށްދެވޭނީ ކޮން ކަމެއްތޯ ބަލައިދޭން.
ވަރަށް ޢިލްމީ މެހެފިލެއްގައި ވަރަށް ގިނަ ދާއިރާތަކުން ކިޔަވައިގެން ތިޔަބޭފުޅުން ތިޔަ ނުކުމެވެޑައިގަންނަވަނީ. ޤައުމަށް މުހިންމު އެތައް ދާއިރާއަކުން. އަދި މިފަދަ އެތައް އަހަރެއް ކުރިން، ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް އެތައް ސަތޭކަ ދަރިވަރުންނެއް އެބަ ދަސްވެނިވޭ. ރާއްޖޭގައި އެބައޮތް ވަރަށް ބޮޑު ޢިލްމީ ޕޮޕިއުލޭޝަނެއް. އަދި އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ކުރިޔަށް އޮތް ތަނުގައި އެއަށްވުރެ ގިނަވެސް ވާނެ. އަޅުގަނޑުމެން ނެޝަނަލް ޔުނިވަރސިޓީ ފުޅާކުރުމަށް މި ކުރާ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، އަދި އިތުރު ދާއިރާތަކުންވެސް ޢިލްމީ މާހައުލު ދާނީ ފުޅާވަމުން.
އެހެންވީމާ، މި ހާސިލުކުރެވޭ ޢިލްމަކީ، އެ ޢިލްމުގެ ބޭނުން ހިފައިގެން އަޅުގަނޑުމެން، އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމު އާރާސްތުކުރުމުގައި ބޭނުން ހިފާ އެއްޗަކަށް ހަދަން އެބަޖެހޭ. ޤައުމެއް ބިނާކުރެވޭނީ، އަޅުގަނޑު އަބަދުވެސް މި ދަންނަވަނީ، ދެ ރޮނގަކުންނޭ. ފިކުރީގޮތުން އަދި ފިޒިކަލް، ފެންނަން ހުންނަ ގޮތްގޮތުން، ދެގޮތުން. ފިކުރީ ގޮތުން މި ކުރަންޖެހޭ ކަންކަމަށް އަޅުގަނޑު މި ދެންނެވީ، ޤައުމީ ވިސްނުމެއްގައި އެބަޖެހޭ ތިޔަބޭފުޅުން މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަން. އެހެން ނޫނިއްޔާ، އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިލޯމަރައިލެވެނީ ފެންނަން އޮތް ޙަޤީޤަތެއްގެ ކުރިމަތީގައި ކުރެވޭ ބޭއިންސާފަކަށް. އަޅުގަނޑުމެންގެ ދަރީންގެ ދަރިންގެ މުސްތަޤްބަލަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލޯމަރައިމިލެވެނީ. އެހެންވީމާ، އެހެން ނުހައްދަވައި، އެބަޖެހޭ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަން. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، ނަތީޖާ އޭގެ ރަނގަޅު ވާނެ.
އަޅުގަނޑު މަސައްކަތް މިކުރަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ސިޔާސަތުތަކުގެ ތެރެއިން ރައްޔިތުންނަށް އެކި ކަންކަން މަގުފަހިކޮށްދޭން. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، މިއަދު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ހުށަހެޅިގެން އެދާ ބަޖެޓަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރީޚުގައި.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރީޚުގައި، އެންމެ ފުޅާމިނެއްގައި، ގެދޮރުވެރިކަމަށްޓަކައި މަގުފަހިކޮށްދޭ ބަޖެޓު. އެ ބަޖެޓަށް އަޅުގަނޑު ކިޔަނީ، އަދި ޙަޤީޤަތުގައިވެސް ތަންފީޒު ވެގެންދާއިރު ވާނީ، ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ބަޖެޓަކަށް.
ތިޔަ ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށްވެސް އެންމެ މުހިންމީ ގެދޮރުވެރިކަން. ކިޔަވައިގެން މި ނުކުންނަނީ ވަޒީފާއެއް އަދާކުރަން. ގިނަ ބޭފުޅުން އުޅުއްވަންޖެހެނީ އުޅުއްވާނެ ތަނެއް ނެތީމަ، އެންމެން، ޢާއިލާ މީހުން އެއްވެލައިގެން ތަނެއް ކުއްޔަށް ހިފައިގެން.
އެހެންވީމާ، ގެދޮރުވެރިކަން ހާސިލުކޮށްދިނުމުގައި އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، މިއަދު މި ހުށަހެޅޭ ބަޖެޓުން ދެ ކަމެއް ހަމަ ދަންނަވާލަން ބޭނުން. އަލަށް ފަށާ މަޝްރޫޢުތަކުގެ ތެރޭގައި، ފިޒިކަލް ކޮންސްޓްރަކްޝަން، ހައުސިންގ ޕްރޮޖެކްޓްސްތައް، 1.5 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ މަސައްކަތް، މިއަންނަ އަހަރު ހިނގާނެ، ގެދޮރު ބިނާކުރުމުގެ ޢަމަލީ މަސައްކަތް ފެށޭނެ. ހަމަ އެއާއެކީގައި، މި އަންނަ ހަފުތާގައި ފަށާ، އަޅުގަނޑު ހަނދާންވަނީ، މިއަންނަ ހަފުތާގައި، ނޫނީ ވަރަށް އަވަހަށް، ނޮވެންބަރު ކުރީކޮޅުގައި ފެށޭނެ، އަޅުގަނޑު ވަޢުދުވީ ފަސް ޕަސެންޓަށްވުރެ ބޮޑުނޫން އިންޓްރެސްޓްގައި ދޫކުރާ ހައުސިންގ ލޯން ސްކީމް.
އެ ލޯން ސްކީމްގެ ތެރެއިން، އަމިއްލަ ގޯތި އޮތް މީހާގެ ގޯތީގައި، ގެ އެޅުމަށާއި، ހަދަން ފަށައި، ނުނިމިފައި ހުރި ގެ ނިންމުމަށާއި، ނިންމާފައި ހުރި ގެއެއް މަރާމާތު ކުރުމަށާއި، ތިން ކަންތަކަށް ލޯނު ދޭނެ. ލިބޭނެ. ފަސް ޕަސެންޓް އިންޓްރެސްޓް. އެ ލޯން ސްކީމަށް ބޭނުންވާ އެއް ބިލިއަން ރުފިޔާވެސް، މި އަންނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި ހިމެނޭނެ. އެހެންވީމާ، ގެދޮރުވެރިކަމަށް 2.5 ބިލިއަން ރުފިޔާ.
ދަންނަވަން މި އުޅޭ ވާހަކައަކީ، ތިޔަބޭފުޅުން ހިތްވަރާއެކީގައި ތިޔަ ކުރެއްވި މަސައްކަތުން، ޤައުމަށް ކަމެއް ކޮށްދެވޭތޯ ނުކުމެވަޑައިގަންނަވާށޭ. އަޅުގަނޑުމެން ބަލާނަމޭ އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، ތިޔަބޭފުޅުންނަށް ބޭނުންވާ، ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ގެދޮރުވެރިކަން ޚާއްޞަގޮތެއްގައި ހާސިލުކޮށްދިނުމަށް.
ހަމަ އެއާއެކީގައި، ވަޒީފާގެ ދާއިރާތަކުންވެސް އަދި ދެންހުރި ދާއިރާތަކުންވެސް، ވަޒީފާއަށް ބަލާއިރު، އިޤްތިޞާދު ފުޅާކުރުމަށްޓަކައި، އިޤްތިޞާދު ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި ވަރަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް މި ކުރެވެނީ. އިޤްތިޞާދު ފުޅާކުރުމަކީ، ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް.
ޔުނިވަރސިޓީގައި ކިޔަވައިދެވޭ އެކި ދާއިރާތަކަށް ބަލާއިރުގައިވެސް، އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ، މި ވިސްނުމުގައި މަސައްކަތް ކުރުމަކީ މުހިންމު ކަމެއް. ޔުނިވަރސިޓީގެ ޓްރޭނިންގ ރިޒޯޓު އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ހެދުމުގެ މަސައްކަތް، އޭގެތެރޭގައި ހިމެނޭ އެއް ކަންތައް. އަދި އިތުރު ކަންތައްތައްވެސް ހުންނާނެ، އަޅުގަނޑުމެންގެ އިޤްތިޞާދު ފުޅާކުރުމަށް. ޒުވާނުންނަށް ޚާއްޞަގޮތެއްގައި، ކްރިއޭޓިވް އިކޮނޮމީއެއް ގާއިމުކުރުމަށް. ޒުވާނުންނަށް އެކިކަހަލަ ފަންނުތައް ވިއްކައިގެން، ފުރިހަމަ ޕޭމެންޓް ގޭޓްވޭ ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން، އެކިކަހަލަ ފުރުޞަތުތައް ހޯދައިދިނުމަށް މިކުރެވޭ މަސައްކަތް ދަނީ ބާރު ސްޕީޑްގައި. ހުރި ޗެލެންޖްތައް ބޮޑުކަމުން، ޗެލެންޖްތައް ގިރާކުރަމުން، އެއަށް ނަގާ ވަގުތު ނަގަމުން އެ ދަނީ. އެކަމަކު، ދަނީ ކުރިއަށް.
ހަމަ އެއާއެކީގައި، އިތުރު ކަންތައްތަކުގެ ގޮތުގައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ އިޤްތިޞާދުގައި، ޑިޖިޓަލް އިކޮނޮމީ ފުޅާކުރުމަށްޓަކައި، އަޅުގަނޑު ޔޫ.އެން.ގައި ވާހަކަ ދެއްކިއިރު، ވާނެ އިޢުލާނު ކޮށްފައި އޮންނާނެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ އިޤްތިޞާދުގެ 15 ޕަސެންޓަކީ، ޖީ.ޑީ.ޕީ.ގެ 15 ޕަސެންޓް. ޑިޖިޓަލް އިކޮނޮމީން ކޮންޓްރިބިއުޓް ކޮށްދޭ އިކޮނޮމީއަކަށް ހަދަން ބޭނުންވާކަމަށް 2030އާ ހަމައަށް ދާންވާއިރަށް.
އަޅުގަނޑު މިހާރު އެމް.އެމް.އޭ. ގަވަރުނަރަށް ދަންނަވާފައިވާނެ، ޑިޖިޓަލް ކަރެންސީ ރާއްޖެއަށް ތަޢާރުފު ކުރުމަށް. ކްރިޕްޓޯ ކަރެންސީ ރާއްޖެއަށް ތަޢާރުފުކުރުމަށްޓަކައި، މަސައްކަތްތައް ފަށަން. އެ މަސައްކަތާ ގުޅޭ ޢަމަލީ މަސައްކަތްތަކުގައި، މިހާރު އެމް.އެމް.އޭ.ގެ ގަވަރުނަރު މަސައްކަތް ފަށްޓަވައިފި. ކްރިޕްޓޯ ކަރެންސީ، ޑިޖިޓަލް ކަރެންސީ ރާއްޖެއަށް ގެނައުމުގައި އޭގެ ޤާނޫނީ ހުރިހާ ކަންތައްތަކަކަށްވެސް ފަރުވާ ލިބޭގޮތަށް ޚާއްޞަ ޤާނޫނު ހެއްދެވުމަށް. އަދިވެސް ދެން ހުންނަ އިންޓަރނޭޝަނަލް ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްގެ މިންގަނޑުތަކާ އެއްގޮތަށް، ރާއްޖޭގައި ޑިޖިޓަލް ކަރެންސީ ފުޅާކުރުމަށް.
މިހިރަ ކަންކަމަކީ، ކިޔަވައިގެން ނުކުންނަ ކުދިން، ޒުވާނުން، އެކިއެކި ފަންނުވެރިން ރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދުގައި ޙަރަކާތްތެރިވުމުގައި ހުރި ފުރުޞަތުތައް. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، ކުރިޔަށް އޮތްތާނގައި، ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަންގެ ތެރެއިން، އާރޓިފިޝަލް އިންޓެލިޖަންސްގެ ތެރެއިން، އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމު ވެގެންދާނީ، ދުނިޔޭގެ މައިދާނުގައި އަދި އަމުދުން މިކަހަލަ ކުޑަ ޤައުމަކަށް ބަލާއިރު، އެންމެ ކުރީ ސަފުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ލީޑްކުރާ ޤައުމަކަށް. އެއީ، އަޅުގަނޑުމެންގެ އެމްބިޝަން، ނަތީޖާ. އަޅުގަނޑަށް މުހިންމީ ނަތީޖާ. ނަތީޖާ ހާސިލުކުރުމުގައި، ކުރަންޖެހުނު ކޮންމެ ކަމެއް ކުރުމުގެ ޢަޒުމުގައި އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، މިއަދާ ހަމައަށްވެސް އައީ. ކުރިޔަށް އޮތްތާނގައިވެސް ހަމަ އެންމެންގެ އެހީތެރިކަމާއެކީގައި ދާނީ. ތިޔަބޭފުޅުންގެ ކިބައިން އެދެނީ، އެކަމުގައި ބައިވެރިވާން. ޤައުމީ ވިސްނުމެއްގައި ބައިވެރިވާން. ސިކުނޑީގެ ބޭނުންކުރައްވަން. އަމިއްލަ ވިސްނުމުން ވިސްނަން.
ޔުނިވަރސިޓީގައި ކިޔެވިއިރުގައި، އަޅުގަނޑު ފުރަތަމަ ޑިގްރީގައި ކިޔަވަމުން ދިޔައިރުގައި، ހަމަ އެންމެ ކީ އެއް ލެކްޗަރަރ، ޕްރޮފެސަރ ވިދާޅުވީ، "ތިންކް ކުރަން. ތިމަންނަ ދަސްކޮށްދޭނީ ވިސްނާށޭ". އޭނާއަކީ، އަޅުގަނޑުގެ ޖިއޯ ޓެކްނިކަލް ލެކްޗަރަރ. ޖިއޯ ޓެކްނިކްސްގައި ވަރަށް ގިނަ އެއްޗެހި ކިޔަވައިދޭނެ ދޮގެއްތޯ. އެކަމަކު ތިމަންނައަށް އެންމެ މުހިންމީ، ތިމަންނަ މި ކިޔަވައިދޭ ކުދިން ވިސްނަން ދަސްކުރުމޭ.
އެހެންވީމާ، ޔުނިވަރސިޓީއަކުން ނުކުންނައިރުގައި، އެމީހާގެ އަމިއްލަ ސިކުނޑިން، އެހެން މީހަކަށް އޭނާގެ ސިކުނޑި ދޫކޮށްނުލައި، އަމިއްލައަށް ވިސްނަން ދަސްކޮށްދިނުމޭ، އެޔޭ ޔުނިވަރސިޓީއަކުން ނުކުންނައިރު އެންމެ މުހިންމު އެއްޗަކީ.
އެހެންވީމާ، ތިޔަބޭފުޅުން ތިޔަތިއްބެވީ، ގުރެޖުއޭޓްވެފައި. އަމިއްލަ ސިކުނޑިން ވިސްނަންޖެހޭނެއޭ، މިހާރު މިވަނީ ކިހިނެއްކަން، ޤައުމީ ލެވެލްގައިވެސް، ފަރުދީ ލެވެލްގައިވެސް އަދި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ލެވެލްގައިވެސް ކަންކަން ވާގޮތް. އެހެންމީހަކު ބުނާ އެއްޗެއް ނޫނޭ ގަބޫލުކުރާނީ. އަމިއްލަ ސިކުނޑިން ވިސްނަވާށޭ. ވިސްނަވާއިރުގައި، ކަންކަން ވާގޮތް ވަރަށް ފަސޭހައިން ފަހުމްވާނެއޭ. އެހެންވީމާ، އަމިއްލަ ނަފުސަށް އިތުބާރުކޮށް، އަމިއްލަ ސިކުނޑިން ވިސްނައިގެން، މިއަދާ ހަމައަށް ތިޔަކުރި ބުރަ މަސައްކަތުގެ ފޮނި މޭވާ، ފޮނިމީރުކަން، ތިމަންނަގެ ނަފުސަށާއި، ތިމަންނަގެ ޢާއިލާއަށާއި، އަދި ޤައުމަށް ހޯދައިދިނުމުގެ ވަރުގަދަ ޢަޒުމުގައި ކުރިއަށް ދިޔުމަށް އަޅުގަނޑު އިލްތިމާސް ކުރަން އަދި ޔަޤީންކުރަން.
އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ، އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން މިކުރާ މަސައްކަތުގައި، اللهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى ބަރަކާތްލައްވައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ މި ޤައުމަކީ، އުފާފާގަތި ރާއްޖެއެއް ކަމުގައި މިންވަރު ކުރެއްވުން.
وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ.
وَالسَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكَاتُه.