بســم اللّـه الرّحمـن الرّحيــم
الحمـد لِلّـه ربِّ العـالمـين، والصّـلاة والسّلام علـى خاتم الأنبياء وسيِّدالمرسلين، سيِّدنا محـمَّدٍ وعلـى آلـه وأصـحابه أجمـعـين.
އާދެ، ދެއަވަށުގެ ރައްޔިތުންނާއި، ވެރިންނާއި އަދި މިއަތޮޅުގެ އަތޮޅުވެރިންނާއި،މި ހުރިހާ ބޭފުޅުންގެ ފަރާތްޕުޅުން އަޅުގަނޑަށް މި ލިބުނު ހޫނު ތަރުޙީބަށްޓަކައި ތިޔަ ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށް ވަރަށް އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު ޝުކުރު ދަންނަވަން.
އާދެ، އަޅުގަނޑަށް މީގެކުރިން އިސްދުއަށް އާދެވިފައިވަނީ، މި މަގާމުގައި ހުރެގެން އެންމެ ފަހަރަކު. އެއީ، މީގެ 22 އަހަރު ކުރިން. 1982 ވަނަ އަހަރުގެ މާޗްމަހުގެ 9 ވަނަ ދުވަހު. އެއީ، އެ ދުވަސްވަރަކީ، ރާއްޖޭގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ ހުރިހާ ރަށަކަށް ކުރުމަށް ގަސްތުކޮށްގެން އަޅުގަނޑު ފަށާފައިވާ ދަތުރެއް ކުރަމުން ގެންދިޔަ ދުވަސްވަރު. ރާއްޖޭގައި މީހުންއުޅޭ ހުރިހާ ރަށަކަށް އަޅުގަނޑަށް ޒިޔާރަތްކުރެވުނީ، 4 އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި. އޭގެފަހުން އަޅުގަނޑު އެކި ރަށްރަށަށް މި ޒިޔާރަތްކުރަނީ، އެކިކަހަލަ މަޝްރޫޢުތައް ބަލައިލުމަށާއި، އެކި ކަންތައްތައް ހަމަޖެހިފައިވާ ގޮތުން، އެކި ދުވަސްދުވަސް ފާހަގަކުރަން ނުވަތަ އެކިއެކި ބޮޑެތި ކަންތައްތައް ދެކެލަން. މިކަހަލަ ގޮތަކަށް ދަތުރު ރާވައިގެން މިގެންދަނީ. އެހެންވީމާ، މީގެކުރިން މިވޭތުވެދިޔަ 22 އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެހެންފަހަރަކު އަޅުގަނޑަށް މިރަށަށް އާދެވިފައި ނުވަނީ.
ކޮންމެއަކަސް، މިއަދު މިރަށަށް އައުމަކީ، އަޅުގަނޑަށް ލިބުނު ވަރަށްބޮޑު އުފަލެއް. އާދެ، މިރަށުގެ ދެ އަވަށުގެ ރައްޔިތުންނާ ބައްދަލުކޮށް، އެބޭފުޅުންނާ ސަލާންކޮށް، އަދި އޭގެތެރެއިން ވަރަށް ގިނަ ބޭފުޅުން އެދިވަޑައިގަންނަވާ ކަންކަމުގެ ވާހަކަ އަޅުގަނޑު ގާތުގައި ވިދާޅުވެދެއްވުމުގެ ފުރުޞަތު އެރުވުނުކަމަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުވެސް ވަރަށް އުފާކުރަން. އެބޭފުޅުން ދެއްކެވި ހުރިހާ ވާހަކަތަކެއް އަޅުގަނޑު އަޑުއަހައިފިން. އަދި ދެންމެ ކަތީބު ދެއްކެވި ވާހަކަވެސް އަހައިފިން.
އާދެ، ޝައްކެއްނެތްގޮތުގައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހިރާއްޖެ ތަރައްޤީގެ މަގުގައި ކުރިޔަށްދާދިޔުމުގައި އަޅުގަނޑުމެން އަދިވެސް ކުރަން ބޭނުންވާ، ވަރަށް ގިނަ ކަންތައްތަކެއް އެބަހުރި. އަޅުގަނޑު ދާ ކޮންމެ ރަށަކުންވެސް މިކަން އަޅުގަނޑަށް ހާމަވެގެންދޭ. އެއީ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމަކީ ވަރަށް ކުޑަކުޑަ ޤައުމެއް. މީސްކޮޅުވެސް މަދު ޤައުމެއް. އަޅުގަނޑުމެންގެ ވަސީލަތްތައްވެސް މަދު. އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބޭ އާމްދަނީވެސް އެހެން ޤައުމުތަކާ އަޅައިބަލާއިރު ކުޑަ. އެހެންވީމާ، އަޅުގަނޑުމެން ބޭނުންވާ ކަންތައްތައް މާ އަވަހަށް ކޮށްނިންމާލުމުގެ ޤާބިލިއްޔަތެއް އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް ލިބިފައެއްނުވޭ. އެހެންވީމާ، ސަރުކާރުން އެކިއެކި މަޝްރޫޢުތައް ރާވައިގެން، އަތޮޅުތަކަށް ޚިދުމަތްދިނުމުގައި މިގެންދަނީ. އެންމެ ފުރަތަމަ އިސްކަންދޭންޖެހޭ ތަންތަނަށް އަދި ކަންކަމަށް އިސްކަންދީގެން. ބަޖެޓް ތަންދޭ މިންވަރަކުން ޚަރަދުކޮށްގެން، މިގޮތަށް މިގެންދަނީ.
ދެން މިރަށުގެ ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން އަޅުގަނޑާ ބައްދަލުކުރެއްވި ބޭފުޅުން ވަރަށް ބޮޑެތި ބޮޑެތި ކަންތައްތަކެއްގެ ވާހަކަ ވިދާޅުވި. އޭގެތެރެއިން އެއްކަމަކީ، މިހާރު މިއޮތް ފަޅު، ފުންކޮށްފައި އޮތް ސަރަޙައްދު ކުޑަވެގެން ދަތިވާ ވާހަކަ. ހަމައެހެންމެ، އެހެން ދިމާއަކުން ނެރެއް ކެނޑުމުގެ މުހިންކަމުގެ ވާހަކަ. ނެރު ނެތުމުން ދަތިވާ ވާހަކަ. އާދެ، އެކަހަލަ ވަރަށް މުހިންމު ބޮޑެތި ކަންތައްތަކެއް އެބަހުރި. އެ ކަންތައްތައް ވާންޖެހޭނީ، ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ދާއިރާތަކަށް ހުށަހެޅިގެން، އެ ފަރާތްތަކުން ބައްލަވައިގެން، ބަޖެޓް ތަންދިން މިންވަރަކުން ޚަރަދުކޮށްގެން އެކަން ކުރެވެން މި އޮންނަނީ. ފަޅު ފުންކުރުމުގައިވެސް ސަރުކާރުން މި ގެންގުޅޭ އުޞޫލަކީ އެއީ. އެންމެ ފުރަތަމަ އިސްކަންދޭންޖެހޭ ރަށްރަށަކީ ކޮބައިތޯ، އެންމެ ބޮޑަށް ދަތިވެފައިވަނީ ކޮން ތަންތަނަކަށްތޯ ބަލާފައި، އެ ތަންތަނަށް އިސްކަންދޭން މިޖެހެނީ. އެގޮތުން މިގެންދަނީ.
ދެން މިހާރު އިހަކަށްދުވަހު އަޅުގަނޑު ރިޔާސީބަޔާނުގައި ދެއްކި ވާހަކަ އައްސަވާފައި އޮންނާނެ ކަމަށް ހީކުރަން. އޭގައި މި ބުނަނީ، ލަފާފުރުމުގެ ދަތިކަން އިޙްސާސްކުރަން ޖެހިފައިވާ، ސަތޭކަ އެތައް ރަށެއް ރާއްޖޭގައި އޮތުމާއެކީގައި، ޚާއްޞަ މަޝްރޫޢެއް ރާވައިގެން، ފަޅު ފުންކުރަމުން މިހާރު މިގެންދާގޮތަށް ބަދަލުތަކެއް ގެނެސްގެން، އާ ފަރުމާއެއްގެ ދަށުން، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ކުރިޔަށް އޮތް ތިންއަހަރު އެކަންތައް ކުރެވޭތޯ ސަރުކާރުން ވަރަށްބޮޑަށް މަސައްކަތް ކުރާނަމޭ. އަދި މިކަމުގައި ޢާންމު ރައްޔިތުންނާއި އަދި އެހެން އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ އެހީއާއި އެއްބާރުލުންވެސް ސަރުކާރުން ބޭނުމޭ. އާދެ، އެއީ އެންމެ މުހިންމު ކަމެއްކަމުގައިވަނީ.
ދެން ވަރަށް ގިނަ އެހެން ކަންތައްތައްވެސް އެބަހުރި. އެއްފަހަރަކު ފަޅު ފުންކޮށްދީފައިވާ ރަށެއް މިހާރު ފަޅު ތިލަވެފައި އޮވެދާނެ ނުވަތަ ކުޑަވެފައި އޮވެދާނެ. އެރަށަށް އަނެއްކާ އެ މަސައްކަތް ކުރަން އެބަޖެހޭ. އެހެންކަމަށްވާއިރު، އެއްގޮތަކަށްވެސް މި ފަސޭހަ ނުލިބިހުރި ރަށްރަށްވެސް އެބަހުރި. އެއްވެސްގޮތަކުން މީގެކުރިން ފަޅު ފުންކުރުމުގެ މަސައްކަތެއް ނުހިންގޭ ކިތަންމެ ރަށެއްވެސް އެބަހުރި. އެހެންވީމާ، އެ ތަންތަނަށްވެސް އަޅުގަނޑުމެން އިސްކަންދޭން އެބަޖެހޭ. އެއީވެސް ހަމަ ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށް. ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން ދިރިއުޅޭ ތަންތަން.
ދެން ތަޢުލީމުގެ ކަންތަކަކީ އެއަށްވުރެ މާފަސޭހަކަމެއް، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ. މި ދެންނެވީ، ސްކޫލް ބޮޑުކުރުން ނުވަތަ ސްކޫލަށް ހެޑްމާސްޓަރެއް ހޯދައިދިނުން ނުވަތަ ޓީޗަރުން ހަމަކުރުން. އެ ކަންތައްތަކުގައި އެޑިޔުކޭޝަން މިނިސްޓްރީން ވަރަށްބޮޑަށް މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން އެބަ ގެންދަވާ. އެހެންވީމާ، އަޅުގަނޑަށް ޔަޤީންކުރެވޭގޮތުގައި، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ މާލަހެއްނުވެ އެ ކަންތައްތަކަށް ޙައްލެއް އަންނަމުންދާނެ.
ދެން މިސްކިތުގެ ވާހަކަވެސް ބައެއް ބޭފުޅުން ވިދާޅުވި. ވަރަށްކުރިން އަޅުގަނޑު އައި ދަތުރަކު ހުޅުވައިދިން މިސްކިތެކޭ އެއީ. މިހާރު ވަރަށް ގިނަ ދުވަސްވެއްޖެއޭ. ވަރަށް ބާވެއްޖެއޭ. ވަރަށް ކުޑަވެސްވެއްޖެއޭ. އެހެންވީމާ، އެ ކަންތައްތައް އެއީ، އަޅުގަނޑު ކުރިން ދެންނެވި ކަންތައްތަކަށްވުރެ ފަސޭހަކޮށް ހުރި ކަންތައްތައް. އެހެންވީމާ، އެކަންވެސް ކުރެވެން އޮތް އެންމެ ރަނގަޅަކަށް، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ސަރުކާރުން ކޮށްދޭނެ.
ދެން ހަމައެކަނި ދަންނަވާލަން އޮތް ވާހަކައަކީ، އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިންނަކީ، އަޅުގަނޑުމެންގެ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ އަހުލުވެރިންނޭ. އެހެންވީމާ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހިންގެ މެދުގައި އޮންނަންޖެހޭ އުޚުއްވަތްތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުމަށް އިސްދޫގެ ރައްޔިތުންވެސް ވަރަށްބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ދެއްވަމުން މިހާރުވެސް ގެންދަވައޭ. އެހެންވީމާ، އެ ސަމާލުކަން ކުރިޔަށްއޮތްތާނގައި އިތުރުކުރައްވައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ މެދުގައި އަބަދުވެސް ހަމަޖެހުމާއި އެއްބައިވަންތަކަށް އޮންނާނެ ގޮތެއްގެ މަތިން، ރައްޔިތުންނާއި ވެރިންނާ ގުޅިގެން މަސައްކަތްތައް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާށޭ. އެކަން އެހެން ކުރައްވައިފިއްޔާ، އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ބޭނުންވާ އަމާޒުތަކާ ހަމައަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް، ވާޞިލްވެވުން އޮންނާނީ މާތްﷲގެ ވާގިފުޅާއެކުގައި ފަސޭހަ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި.
އާދެ، އެހެންވީމާ، މިއަދު އަޅުގަނޑު މިރަށަށް އައުމުން ތިޔަބޭފުޅުން ތިޔަ ވިދާޅުވި ހޫނު މަރްޙަބާއަށްޓަކައި އަދިވެސް އެއްފަހަރު ޝުކުރު ދަންނަވަމުން، ތިޔަބޭފުޅުން ތިޔަ ހުށަހެޅުއްވި ކަންތަކާ ދޭތެރޭގައި ސަރުކާރުން ވިސްނައި، އެކަމެއް ކޮށްދެވެން އޮތް އެންމެ ރަނގަޅަކަށް ކޮށްދޭނެ ވާހަކަ ދަންނަވަން. އެހެން ދަންނަވާއިރު، ހަނދުމަފުޅު ބެހެއްޓެވުން އެދެން. ސަރުކާރުން ބަޖެޓް ތަންދޭގޮތުން، ޚަރަދުކުރެވެން އޮންނަނީ އެކިވަރަށްކަމާއި، އިސްކަންދޭންޖެހޭ ކަންތައްތަކެއްވެސް ބައިވަރު ހުންނަކަން. އެހެންވީމާ، އެ ތަރުތީބުން ގެންގޮސް، ކޮންމެ ކަމެއްވެސް އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ އެކަމެއް ކުރެވެން އޮތް އެންމެ ރަނގަޅުގޮތަކަށް ސަރުކާރުން ކުރާނެ.
އާދެ، ޝުކުރިއްޔާ!
والسّلام عليكم ورحمـة اللّـه وبركاته.