بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِيمِ
السَّلَامُ عَلَيْكُمْ.
ވަޑައިގެން ތިއްބެވި ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށް ވަރަށް ބޮޑަށް މަރުޙަބާ. އަދި ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރު ދަންނަވަން.
މިއަދު އެންމެ ފުރަތަމަ ކަމަކަށް އަޅުގަނޑު ތިޔަބޭފުޅުންނަށް ދަންނަވާލަން ބޭނުންވަނީ، މި މަހުގެ 21 ވަނަ ދުވަހު އަޅުގަނޑު އ.ދ.ގެ ޖެނެރަލް އެސެމްބްލީގައި ބައިވެރިވުމަށް ފުރާ ވާހަކަ. އެ ބައްދަލުވުމުގައި، ޖެނެރަލް އެސެމްބްލީގެ އިތުރަށް އަދި އިތުރު ފަސް ބައްދަލުވުމެއްގައި އަޅުގަނޑަށް ބައިވެރިވުމުގެ ފުރްޞަތު ލިބިގެން އެބަދޭ. އަޅުގަނޑު އުއްމީދު ކުރަނީ، މި ދަތުރުގެ ސަބަބުން މިހާރަށްވުރެވެސް ބޮޑަށް ރާއްޖެ ދުނިޔޭގެ އެކިއެކި އެހެން ޤައުމުތަކާ އެކުގައި އޮތް ގުޅުން ބަދަހިވެ، ޚާއްޞަކޮށް، ތިމާވެށްޓާ ގުޅުންހުރި ކަންތައްތަކުގައި އަޅުގަނޑުމެން މިކުރާ މަސައްކަތުގައި މިހާރަށްވުރެ ބޮޑަށް އެއްބާރުލުން ލިބި، އަދި އެހެނިހެންވެސް ތަރައްޤީގެ މަޝްރޫޢުތަކުގައި އަޅުގަނޑުމެންނާ އެކީގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުނިޔޭގެ ގާތް ރައްޓެހިންނާއި، އެހެން ފަރާތްތަކުން، ޖަމާޢަތްތަކުން ބައިވެރިވެގެންދާނެ ކަމަށް.
މީގެއިތުރުން، އަޅުގަނޑު ދެން ދަންނަވާލަން ބޭނުންވަނީ، އަޅުގަނޑު އުފެއްދި ދެ ކޮމިޓީއެއް އޮންނާނެ ދޮގެއްތޯ. އެއީ މަރާލާފައިވާ މީހުންނާއި، ގެއްލުވައިލާފައިވާ މީހުންގެ މައްސަލަ ބަލާ ކޮމިޓީއާއި، އެސެޓް ރިކަވަރީ ކޮމިޓީ. މިހާތަނަށް، މިއަދާ ހިސާބަށް އަޅުގަނޑަށް ލިބިފައި ހުރި އަޕްޑޭޓްތައް ތިޔަބޭފުޅުންނާ އަޅުގަނޑު ޙިއްޞާކޮށްލާނަން، ތިޔަބޭފުޅުންގެ ސުވާލުތަކަށް ދިޔުމުގެ ކުރިން.
މަރާލާފައިވާ މީހުންނާއި ގެއްލުވައިލާފައިވާ މީހުންގެ މައްސަލަ ބަލާ ކޮމިޓީން ރިޟްވާނުގެ މައްސަލަ، އަންނަ ހަފްތާގައި ޕީ.ޖީ އަށް ފޮނުވޭވަރުވާނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް މަޢުލޫމާތު ލިބިފައި އޮތީ. ޔާމީން ރަޝީދުގެ މައްސަލަ ބަލައި، ރިޕޯޓް ތައްޔާރުކޮށް ނިމިފައި އޮތް ނަމަވެސް، އެ މައްސަލައަކީ ޝަރީޢަތުގައި މިހާރު ހިނގަމުންދާ މައްސަލައަކަށްވާތީ، އެ މައްސަލަ ނިމެންދެން ހާމަނުކޮށް އޮތީ. އަޅުގަނޑުމެންނަށް މަޢުލޫމާތު ލިބިފައި އޮތް ގޮތުގައި ވެއްޖިއްޔާ، މި އަންނަ މަހުގެ ކުރީކޮޅުގައި ޔާމީން ރަޝީދުގެ މައްސަލަ ޝަރީޢަތުން ނިމޭނެ. އެއަށްފަހުގައި، އަޅުގަނޑުމެން އެ ރިޕޯޓް ހާމަކުރާނަން.
ރ. މީދުއަށް އުފަން އަނަސްގެ މަރުގެ މައްސަލަ. އެ ރިޕޯޓުވެސް މިހާރުވަނީ މުޅިން ނިމިފައި ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް މަޢުލޫމާތު ލިބެނީ. އަދި އެހެންނަމަވެސް، ދެ ފަރާތަކާ ކޮށްލަންޖެހޭ ބައެއް ސުވާލު ހުރުމުން، އެކަން ނިމުމާ އެކީގައި، އެ ރިޕޯޓުވެސް ހާމަކުރާނެ ވާހަކަ ދަންނަވާލަން.
އަދި ރައުދާ ޢާތިފުގެ މައްސަލަވެސް ބަލައި ނިމި، ރިޕޯޓް ހާމަކުރާ ހިސާބަށް ގޮސްފައި އޮތް ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް މަޢުލޫމާތު ލިބިފައިވަނީ. އޭގެއިތުރުން، ހަތަރު މައްސަލައެއް، އަދި ހަތަރު ފަރާތެއްގެ މައްސަލަ ބަލަމުންގެންދާ ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް މަޢުލޫމާތު ލިބިފައި އޮތީ.
އެސެޓް ރިކަވަރީ ކޮމިޓީއާ އިއްޔެ އަޅުގަނޑާ ބައްދަލުކުރެވުނު. މިހާތަނަށް އައިއިރުގައި، ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް އެ ކޮމިޓީންވެސް ކުރައްވާފައި އެބަހުރި. ގާތްގަނޑަކަށް ފަސްދޮޅަހަށްވުރެ ގިނަ ރަށް އެކިގޮތްގޮތުން ނުއަގުގައި އެކި ފަރާތްތަކަށް ދޫކުރެވިފައި ހުރި ކަމަށް ރިޕޯޓުން މިހާތަނަށް ހާމަކުރެވިފައި އެބައޮތް.
އެގޮތުން، އޮޑިޓް ރިޕޯޓުގައި، ތިޔަބޭފުޅުންނަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، އޭރު ގެއްލުނު ކަމަށް ނިންމާފައި އޮތީ 91 މިލިއަން ޑޮލަރު. އެހެންނަމަވެސް، މިހާތަނަށް ބެލި ބެލުމުގައި، އެ ރަށްތަކުގެ އިކްއިޒިޝަން ކޮސްޓް، މިހާރު ހަމަޖެހިފައި އޮތްގޮތުން އަގުކުރީމާ، ގާތްގަނޑަކަށް 220 މިލިއަން ޑޮލަރަށް އޭގެ އަގު އެބަ އަރާ. މިއީ އަދި ދޫކޮށްފައި ހުރި ފަޅުތައް ނުހިމަނާ.
އެހެންވީމާ، އެ ރަށްތައް ލިބިފައި ހުރި ފަރާތްތަކުން ދެއްކި ކަމަށް އެ ބުނާ 91 މިލިއަން ޑޮލަރު ކެނޑީމާވެސް އަދި އެ ފަރާތްތަކުން ސަރުކާރަށް ދައްކަން އެބައޮވޭ 128 މިލިއަން ޑޮލަރު. މިއީ ހަމަ އަގު. އެހެންވީމާ، މިހާރު އެ ދޫކުރެވިފައި ހުރި ރަށްތައް، ހަމަ އަގަކު ނޫން ގިނަ ރަށްތައް ދޫކުރެވިފައި ހުރީ.
އެހެންވީމާ، އެސެޓް ރިކަވަރީ ކޮމިޓީގެ ރިޕޯޓް ފައިނަލްވުމާ އެކީގައި، އަޅުގަނޑުމެން އެ ރަށްތަކުން ހަމަ އަގު ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދާނަން. އަދި އެއާއެކުގައި މިހާރުން މިހާރަށްވެސް އެގްރީމަންޓް ބާޠިލުކުރެވެން އޮތް ރަށެއް އޮތް ކަމަށްވަންޏާ، އެކަންވެސް އަޅުގަނޑުމެން ކުރަމުން ގެންދާނަން. މިހާތަނަށްވެސް، މީގެ ދެ ދުވަސް ކުރިންވެސް އަޅުގަނޑު ވާނީ އޭގެ އެއް އެގްރީމަންޓް ބާޠިލުކޮށްފައި.
ދޫކޮށްފައި ހުރި ރަށްތަކުގެ ތެރޭގައި، 12 ރަށް މިހާރު އޮޕަރޭޓް ކުރޭ. މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ 3 ރަށެއްގެ 50 ޕަސެންޓް މަސައްކަތް އެބަހުރި ކުރެވިފައި. އަދި 21 ޕަސެންޓާއި 49 ޕަސެންޓާ ދެމެދުގައި 3 ރަށެއްގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށްދާނެ ކަމަށްވަނީ.
މިހެންކަމުން މިކަމާ ދޭތެރޭގައި ފިޔަވަޅެއް އަޅާއިރު، އަޅުގަނޑުމެން ވަރަށް ބޮޑަށް ވިސްނަންޖެހޭ. ރަށްތައް ކުއްޔަށް ނަގައިގެން، ހަދަމުންދާ ރަށްތަކެއް ހުރި ވާހަކަ އަޅުގަނޑު މި ދެންނެވީ. އަދި އޮޕަރޭޝަންގައި ހުރި ރަށްތަކެއްގެ ވާހަކަ.
އެހެންވީމާ، ރާއްޖޭގެ އިންވެސްޓަށް ކޮންފިޑެންސް ނުގެއްލޭގޮތަށް މިކަމުގައި ޙައްލެއް ހޯދަން ސަރުކާރުން ޖެހޭކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލުކުރެވެނީ.
މިއަދު އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނުގައި 8 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެބައޮވޭ، ޓެރަރިސްޓް ޖަމާޢަތްތައް ހާމަކުރަން ލިސްޓެއް ހަދަންޖެހޭނެއޭ. ޤައުމީ ސަލާމަތާބެހޭ މަޖިލީހުގެ ލަފަޔާ އެކުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އެ އެކުލަވައިލަންޖެހޭ. މިއަދު އަޅުގަނޑު ވަނީ އެ ލިސްޓް އެކުލަވައިލާފައި. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، މިއަދު އެކަން ހާމަކުރެވިގެންދާނެ. މީގެ ސަބަބުން ރާއްޖޭގެ އެކިއެކި ފަރާތްތަކުން ބޭރުގެ ޓެރަރިސްޓް ޖަމާޢަތްތަކާ ގުޅިގެން މި ހިންގާ ޓެރަރިސްޓް ޢަމަލުތައް ހުއްޓުވުމަށް މުހިންމު ބާރަކަށް މިކަން ވެގެންދާނެ.
އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، އަޅުގަނޑުމެން އެކަން ކުރާއިރުގައި، ޓެރަރިޒަމާ ބެހޭ ޤާނޫނަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ގެނައުމަށް މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅާފައިވާނެ. އެ ހުށަހެޅި ބަދަލުތަކާ އެކީގައި އެ އިޞްލާޙުތައް ގެނެވުމުން، އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ ރާއްޖޭގައި ދީނުގެ ނަމުގައި ހައްދުފަހަނައަޅައި ގޮސް، އެކިއެކި ޓެރަރިސްޓް ހަނގުރާމަތަކުގަޔާއި ޢަމަލުތަކުގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތްތައް ހޯދައި ދެނެގަނެ، ޤާނޫނީ ގޮތުން އިންޞާފުގެ ކުރިމައްޗަށް ގެނައުމަށް ފުރްޞަތު ލިބިގެންދާނެ ކަމަށް.
އަޅުގަނޑުމެން މިހާރު އަމާޒުކޮށްފައި ވަނީ 1.5 މިލިއަން ޓޫރިސްޓުން ރާއްޖެއަށް ގެނައުމަށް. މިހާހިސާބަށް އައިއިރުގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ޔަޤީންވެ ކަށަވަރުވަނީ އެ އަދަދު ފަހަނައަޅައި، އެއަށްވުރެ އިތުރަށް މި އަހަރު ރާއްޖެއަށް ޓޫރިސްޓުން އަންނާނެ ކަމަށް.
ރާއްޖޭގައި އޮތް ދެވަނަ އިޤްތިޞާދަކީ މަސްވެރިކަން. ރާއްޖޭގެ ތާރީޚުގައި ނުދެކޭފަދަ މަސްވެރިކަމެއް މި އަހަރު ރާއްޖެއަށް އެބައޮތް. ކުރިއަށް މި އޮތް ދެތިން މަހަށް ބަލާއިރުގައި، މިފްކޯއަށް އެންމެ ގިނައިން މަސް ގަތް އަހަރަށް ވެގެންދިޔުމަކީވެސް އެކަށީގެންވާ ކަމެއް. އެހެންނަމަވެސް، މިހާތަނަށް އައިއިރުގައި، މިފްކޯގައި، ފެލިވަރާއި ކޫއްޑޫއާއި، އަދި އައްޑޫގައި ހަދާފައި އެހުރި ފެކްޓްރީގެ މަސައްކަތްތައް ހުރީއަކީ މިފަދަ ކަމަކަށް ތައްޔާރުވެފައެއް ނޫން. އެހެންކަމުން، ފުރަތަމަ އަޅުގަނޑުމެންނަށް މި ޖެހެނީ ވަގުތީ ޙައްލެއް ހޯދަން.
އެއާއެކުގައި ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިކަން ކުރިއަރައި މި ދާއިރުގައި މިކަމަށް، މަސް ގަނެވޭނެ ގޮތްތަކެއް އަޅުގަނޑުމެން އެބަޖެހޭ ސަރުކާރުން ހަމަޖައްސަން. އެގޮތުން، ފުރަތަމަ ކަމަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ވަގުތީ ހުއްދައެއް ދޭން މި ނިންމަނީ އެކިއެކި ސަރަޙައްދުތަކުން، އެސް.އެމް.އީ ކުންފުނިތަކުން މަސްގަނެވޭގޮތަށް. އެއަށްފަހުގައި ފެލިވަރު ފެކްޓްރީއާއި، ކޫއްޑޫއާއި، ހުޅުމީދޫގައި ހުރި ފެކްޓްރީ އަޕްގްރޭޑްކޮށް، އެތަންތަން ބޭނުންކުރެވޭގޮތް އަވަހަށް ހެދުމުގެ މަސައްކަތް އަޅުގަނޑުމެން ފަށައިގެން މިގެންދަނީ.
އިންޑިއާ ކަނޑުގައި މަސްވެރިކަން، ޚާއްޞަކޮށް، ރާއްޖޭގައި މަސްވެރިކަން ކުއިއަރަން އިތުރުވެގެންދިޔަ އެއް ސަބަބެއް ކަމަށް މި ބެލެވެނީ، އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ދާ އަޅައިގެން މަސް ހިފުން މިހާރުވަނީ ކޯޓާ ސިސްޓަމަށް، އެކަން އެއްބަސްވެވި، އެއަށް ޢަމަލުކުރަން ފަށާފައި. އޭގެ ސަބަބުން ވަކިވަރަކަށްވުރެ ގިނައެއްކޮށްނެއް ދާ އަޅައިގެން އެއްވެސް ބަޔަކަށް އިންޑިއާ ކަނޑަކު މަސްވެރިކަމެއް ނުކުރެވޭ. އޭގެ ސަބަބުން އެރެބިއަން ސީ އިން ރާއްޖެއާ ދިމާއަށް މަސް އިތުރަށް އަންނަކަމާއި، އަދި ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ރާއްޖެއަށް މަސްވެރިކަން ރަނގަޅުވާނެ ކަމަށް މަސްވެރިކަމުގެ މާހިރުން ވިދާޅުވޭ އެބަ.
ޕީ.އެސް.އައި.ޕީ.ގެ މަޝްރޫޢުތަކުގެ ތަފްޞީލު، ކަމާބެހޭ ވުޒާރާތަކުން ތިޔަބޭފުޅުންނަށް ހާމަކުރައްވަމުން އެބަ ގެންދަވާ. އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރާގޮތުގައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ ޕްލޭނާ އެއްގޮތަށް އެ މަޝްރޫޢު ކުރިއަށް އެބަދޭ. ތިޔަބޭފުޅުން އެއިން ކަމަކާ ކަންބޮޑުވާ ކަމެއް އޮވެއްޖިއްޔާ، އެ ސުވާލެއް ކުރެއްވީމާ، އަޅުގަނޑު އެއަށް ޖަވާބު އަރުވަމުން ގެންދާނަން.
އަޅުގަނޑުމެންގެ އެއް އަމާޒަކީ ރާއްޖޭގެ ޞިއްޙީ ދާއިރާ މިހާރަށްވުރެ ހަރުދަނާ ކުރުން. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަސް އަހަރު ނިމިގެންދާއިރުގައި، ބޮޑު ބަދަލެއް ޞިއްޙީ ދާއިރާއަށް ފެނިގެންދާނެ. އައި.ޖީ.އެމް.އެޗަށް ބޮޑު ބަދަލުތަކެއް އައިސް، ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަޙައްދުތަކުގައި ޓަރޝަރީ ހޮސްޕިޓަލްތައް ހުޅުވިގެންދާނެ. އޭގެއިތުރުން، ކެންސަރ ހޮސްޕިޓަލެއްގެ މަޝްރޫޢު ވަރަށް އަވަހަށް ހުޅުމާލޭގައި ފެށިގެންދާނެ. ގާތްގަނޑަކަށް 18 މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެތަނުގެ މަސައްކަތް ނިންމޭނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑުމެން އުއްމީދުކޮށްގެން މިތިބީ.
މަޖިލީހަށް ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ފޮނުވުމަށް ފާހަގަކޮށްފައި އޮތް މުހިއްމު ދެ ތިން ބިލެއް އެބައޮތް. ލާމަރުކަޒީ ޤާނޫނުގެ ބިލު، ބޮޑެތި އިޞްލާޙުތަކަކާ އެކުގައި، ކުރިއަށް އޮތް ދައުރަށް މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅިގެންދާނެ. އިންކަމް ޓެކްސް ޤާނޫނުގެ ޑްރާފްޓް މިހާރު ވަނީ ނިމިފައި. ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކާ އެކުގައި މަޝްވަރާ ކުރުމަށްފަހުގައި، ކުރިއަށް އޮތް ދައުރަށް އިންކަމް ޓެކްސް ބިލު ހުށަހެޅިގެންދާނެ.
ހަމަ އެގޮތަށް، މިނިމަމް ވޭޖްގެ ބިލު، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ މި އަހަރުގެ ތެރޭގައި އަޅުގަނޑުމެން މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅައި ފާސްކުރާނަން.
އަޅުގަނޑު މިހިސާބުން އަޅުގަނޑުގެ ވާހަކަ ކުރުކޮށްފައި، ތިޔަބޭފުޅުންނަށް ފުރްޞަތު އަރުވާނަން.
އަޙްމަދު ޒާހިރު - ސަން މީޑިއާ ގްރޫޕް:
މަނިކުފާނު ނިންމެވި ހިސާބުން އަޅުގަނޑުގެ ސުވާލު ދަންނަވާލާނަން ފުރަތަމަ. ވިދާޅުވެއްޖެ، އިންކަމް ޓެކްސްއާއި، މިނިމަމް ވޭޖެއް ކަނޑައެޅުމުގެ ބިލު، މަޖިލީހަށް ފޮނުއްވާ ވާހަކަ. ކިހާވަރެއްގެ މިނިމަމް ވޭޖެއްތޯ، ސަރުކާރުގެ ވިސްނުމުގައި ހުރީ؟
ދެން އަނެއް ސުވާލަކީ، އިންކަމް ޓެކްސް ނަގާނީ ކޮން ބްރެކެޓްތަކެއްގެ އިންކަމް ލިބޭ ބައިތަކަކުންތޯ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އިންކަމް ޓެކްސް، ތިން ބްރެކެޓެއް، އަޅުގަނޑުމެން މިހާރު ނިންމާފައިވާނީ. އެކަމަކު އަޅުގަނޑު އޭގެ ތަފްޞީލުތައް ހާމަކުރާނަން. އެއީ ސްޓޭކް ހޯލްޑަރުންނާ އެކީގައި އަޅުގަނޑު ހިތުން އަދި އެއްފަހަރު އެބަޖެހޭ އިށީންނަން. އެއީ މީގައި ބޮޑަށް އަމާޒު ކުރެވިފައި މިއޮތީ ގިނައިން އާމްދަނީ ލިބޭ ފަރާތްތަކަށް. މީގެ ބޮޑުބައި ދާނީ އިނގޭތޯ.
އެހެންވީމާ، އެ ފަރާތްތަކާ އެކީގައި އަޅުގަނޑުމެން އަދި އެ ބައްދަލުވުން ބާއްވާނަން. ޚާއްޞަކޮށް، މަޓީއާއި، މަސީއާއި، މިހެން ތިއްބެވި ވިޔަފާރިވެރިންނާ އެކީގައި. އަޅުގަނޑަކަށް ހީއެއްނުވޭ މާބޮޑު ރިޒަރވޭޝަނެއް އެބޭފުޅުންގެ އޮންނާނެހެނެއް މިއަކު. އެހެންވީމާ، އެ ފާސްވެގެންދާނެ.
މިނިމަމް ވޭޖްވެސް ހަމަ މިހާރު އެ ދަނީ މަޝްވަރާގެ މަގުމަތީގައި. މަޓީއާ އެކީގައި ބޭއްވިއްޖެ. މަސީއާ އެކީގައި ބޭއްވިއްޖެ. ދެން މަސައްކަތްތެރިންގެ ޙައްޤުގައި މަސައްކަތްކުރާ ޖަމުޢިއްޔާއާވެސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބައްދަލުކުރެވިއްޖެ. ދެން އޮތީ ފައިނަލް ކުރުމުގެ މަރްޙަލާ. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، އަޅުގަނޑުމެން ވަރަށް އަވަހަށް އެ މަޢުލޫމާތު ހާމަކުރާނަން އިނގޭތޯ.
ޒަހީން ޢަބްދުﷲ - ވަގުތު އޮންލައިން:
އަޅުގަނޑުގެ އެބައޮތް ހަމަ އެންމެ ސުވާލެއް. ސުވާލަށް ދިޔުމުގެ ކުރިން ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރު ދަންނަވަން. މަނިކުފާނު މީޑިއާތަކާ ތިޔަ ބަހައްޓަވާ ގާތްކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރު ދަންނަވަން.
އަޅުގަނޑުގެ ސުވާލަކީ، މީގެކުރީގެ ޕްރެސްއެއްގައިވެސް މަނިކުފާނު ވިދާޅުވެފައި އެބައޮތް، ސީރިއާގައި މިތިބި، އަލް-ހޯލް ކޭމްޕްގައި މިތިބަ ކުދިން ރާއްޖެ ގެންނާނެ ކަމަށް. އަދި އެ ޢާއިލާތަކާ ބައްދަލުކޮށް އެ މަޢުލޫމާތުތައް ޙިއްޞާ ކުރައްވާނެ ކަމަށް. އަޅުގަނޑުގެ ސުވާލު ތަކުރާރުކޮށް އަމާޒު މިވަނީ އަޅުގަނޑުގެވެސް ޢާއިލާގެ ކުއްޖަކު އެތާނގައި ހަމަ ހުރުމާ އެކީގަޔާއި، އޭނާގެވެސް ފިރިމީހާ މަރުވެ، ކުޑަ ދެކުދިންނާއެކީ ވަރަށް ހާލުގައި އެތާ ދިރިއުޅެމުންދާތީވެ.
އެހެންވީމާ، ކޮބައިތޯ އެ މަސައްކަތުގައި މިހާތަނަށް އައިއިރު ހޯދިފައި ހުރި ކުރިއެރުންތަކަކީ؟ ކިހާ ދުވަހެއްގެ ތެރޭގައި، އެންމެ ލަސްވެގެން އެ ކުދިން ގެނެވޭނެތޯ ރާއްޖެއަށް؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
ސީރިއާގައި ތިބި މީހުންގެ ތެރެއިން އަންނަން ބޭނުންވާ މީހުން ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް އަޅުގަނޑުމެން ފަށައިގެން ކުރިއަށް މި ގެންދަނީ. މި މަހުގެ ފަހު ހަފްތާގައި ބޭރުގެ ޤައުމަކުން އެބަ ޒިޔާރަތްކުރޭ ރާއްޖެއަށް. ދެ ޤައުމަކުން. މިކަން ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް ފަށްޓަންވެގެން.
ހަމަ އެއާއެކީގައި އެމީހުން ގެނެސް، ވަގުތީގޮތުން ބައިތިއްބާނެ ތަނެއް ހެދުމުގެ މަސައްކަތް ޢަމަލީގޮތުން އަޅުގަނޑުމެން ފަށައިފިން.
އެހެންވީމާ، އެތަން ނިމޭނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑުމެން އަމާޒުކޮށްގެން މިތިބީ ކުރިއަށް އޮތް ދެ މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި، އެތަން ނިންމައި، އެމީހުން ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދެވޭނެ ކަމަށް. އޭގެކުރިން ސީރިއާއިން، ކޭމްޕްތަކުގައި އެތިބި މީހުން އެތަނުން ނެރޭނެ އިނގޭތޯ. ނެރެ އެހެން ޤައުމަކަށް ގެންގޮސް، އެތަނުން ރާއްޖޭގައި މި ސެޓަޕް ހަދައި ނިމުނީމާ، އަޅުގަނޑުމެން މިކޮޅަށް ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދާނަން.
އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، އޭގެތެރޭގައި އެބަތިބި ބައެއް ކުދިން، އެއީ ކޮން ޤައުމެއްގެ ބައެއްކަން ނޭނގޭ. އެހެންވީމާ، އައިޑެންޓިޓީއެއްވެސް އެބަ ބައެއް ކުދިންނަށް ހަދަންޖެހޭ. ދެން އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، މިއީ ވަރަށް ޓެރަރިސްޓް ހަނގުރާމައެއްގެ ތެރޭގައި އުޅެފައި ތިބި ބައެއް. ހަމަ ސީދާ ގެނެސް، މުޖުތަމަޢުގެ ތެރެއަށް ދޫކޮށްލުމަކީ އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތެއް ނޫން. އަޅުގަނޑުމެންނާ އެކީގައި މި އެހީތެރިވާން މިތިބި ޖަމުޢިއްޔާތަކުންވެސް އަދި ޤައުމުތަކުންވެސް އެކަމަށް އެއްބާރުލުން އެބަދޭ. ގެނެސް މުޖުތަމަޢަށް ދޫކުރުމުގެ ކުރިން ދޭންވާ ފަރުވާދީ، އަހުލުވެރިކުރުވަން އެބަޖެހޭ މުޖުތަމަޢަށް ނެރުމަށް.
އެހެންވީމާ، އެ މަސައްކަތާ އެކީގައި، އެންމެ ލަސްވެގެން ކުރިއަށް އޮތް ދެ މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި އަޅުގަނޑު މި ބަލަނީ އޭގެތެރޭގައި ތިބި ރާއްޖެއަށް އަންނަން ބޭނުންވާ މީހުން ގެނެވޭނެގޮތް.
މާހަތު ޙުސައިން ރަޝީދު – ސަންގު ޓީ.ވީ:
އަޅުގަނޑުގެ ފުރަތަމަ ސުވާލަކީ، ދާދިފަހުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް، އެމަނިކުފާނުގެ ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންނާ ބައްދަލުކުރުމަށް ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތެއްގެ ތެރެއިން ވިދާޅުވެފައި އެބައޮތް. މަޖިލީހުގެ މަސައްކަތްތަކާ އެއްވަރަށް ސަރުކާރު ކުރިއަށްނުދާ ކަމަށް އެމަނިކުފާނަށްވެސް ހީވާކަމަށް. އެހެންކަމުން، މަނިކުފާނަށް އެއްވެސްވަރަކަށް ގަބޫލުކުރެއްވޭތޯ، މަޖިލީހުގެ މަސައްކަތްތަކާ އެއްވަރަށް ސަރުކާރުގެ ސްޕީޑް ކުރިއަށްނުދާކަމަށް.
ދެން އާދެ، ދެވަނަ ސުވާލަކީ، މަނިކުފާނުގެ ސަރުކާރުގެ ތެރޭގައި، ސަރުކާރު ފެށުނުފަހުން މިހާތަނަށް ސޮއިކުރެއްވި ޢަމަލީ މަސައްކަތް ފެށުނު އެއްވެސް އާ މަޝްރޫޢެއް އެބައޮތްތޯއޭ؟ އަދި އެކަހަލަ އެއްވެސް މަޝްރޫޢެއް ވާކަމުގައިވާނަމަ، އޭގެ ތަފްޞީލު ވިދާޅުވެދެއްވިދާނެތޯ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އާދެ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި ސަރުކާރާ މިއީ ވަރަށް ތަފާތު ދެ މަސައްކަތްކުރާ ދެ ތަނެއް. އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަން، މަޖިލީހުގެ ކުރިއާ އަޅައިބަލާއިރުގައި ވަރަށް ބުރަކޮށް ވަރަށްގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް މަޖިލީހުގައި ވޭތުވެދިޔަ ދައުރުގައި ކޮށްފި. ހަމަ އެގޮތަށް ސަރުކާރުންވެސް މިވޭތުވެދިޔަ ތަނުގައި މަޖިލީހަށް އެއްބާރުލުން ނުދޭވަރަށް، ސަރުކާރުން އެއްބާރުލުން ދީފައި އަޅުގަނޑުމެން އޮންނާނީ. މަޖިލީހުގެ ތާރީޚަށް ތިޔަބޭފުޅުން ބެއްލެވީމާ އެނގިވަޑައިގަންނަވާނީ. އަދި އެންމެފަހުގެ ޤާނޫނުއަސާސީ، ފެހި ޤާނޫނުއަސާސީ ތަޞްދީޤު ކުރުމަށްފަހުގައި، ދެން މަޖިލިސް ކުރިއަށްދިޔައިރުގައި ކަންތައް ވެގެންދިޔަގޮތަށް. އަޅުގަނޑު މި ދަންނަވާ ވާހަކައަކީ، ވަޒީރުންނާއި، ކުންފުނިތަކުގެ އިސްވެރިން މަޖިލީހަށާއި، މަޖިލީހުގެ ކޮމިޓީއަށް ހާޒިރުވިވަރު އެއީ ރެކޯޑު އަދަދެއް. ޖަވާބުނުދޭ އެއްވެސް ކަމެއް ނޯންނާނެ.
އެހެންވީމާ، މަޖިލީހުގެ މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި، ސަރުކާރުން ދިން އެއްބާރުލުން ވަރަށްބޮޑު. އެހެންވީމާ، އެކަން ފާހަގަކުރުމަށްފަހުގައި، އަޅުގަނޑު، އަޅުގަނޑުމެންގެ މަސައްކަތްތައް މިހާރު ހުރިގޮތުގެ ބައެއް ތަފްޞީލު ތިޔަބޭފުޅުންނަށް، ތިޔަ ސުވާލުގެ ޖަވާބުގައި އަޅުގަނޑު ދަންނަވާލާނަން.
6 ރަށެއްގެ ބަނދަރުގެ ޢަމަލީ މަސައްކަތް މިހާރުވަނީ ފެށިފައި. ނޮވެންބަރު ނިމުމުގެ ކުރިން، 21 ރަށެއްގެ ބަނދަރު އަޅުގަނޑުމެން ފަށާނަން. 4 މިސްކިތެއްގެ މަސައްކަތް ފެށިގެން ކުރިއަށް އެބަދޭ. މަގުހެދުމުގެ 6 ރަށެއްގައި ޢަމަލީ މަސައްކަތް ފެށިގެން އެބަދޭ. ދެ ރަށެއްގެ އިތުރު ކޮންޓްރެކްޓް ހަވާލުކުރެވިފައި މިހާރު ވަނީ. ފެނާއި ނަރުދަމާގެ 20 ރަށެއްގެ ކޮންޓްރެކްޓް ހަވާލުކުރެވިފައި. އިތުރު 14 ރަށެއް ކޮންޓްރެކްޓްގައި ސޮއިކުރުމަށް ތައްޔާރުކުރެވިފައި. މަދުވެގެން 20 ރަށުގެ ޢަމަލީ މަސައްކަތް ނޮވެންބަރުގައި ފެށޭނެ. 12 ސްކޫލްގެ ކްލާސްރޫމްތައް އެޅުމުގެ މަސައްކަތް މި އަހަރު ފެށިގެން އެބަދޭ. އޭގެއިތުރުން، 4 ސްކޫލްގެ ކޮންޓްރެކްޓް މިހާރުވަނީ ހަވާލުކުރެވިފައި. ޖުމްލަ 35 މަޝްރޫޢެއްގެ މަސައްކަތް ސްކޫލްތަކުގައި ނޮވެންބަރު މަހު ފެށިގެންދާނެ.
ކަރަންޓްގެ ޚިދުމަތަށް ބަލާއިރު، ފެނަކައިން ފޯރުކޮށްދެވިއްޖެ މިހާރު 53 ޖަނަރޭޓަރު އެކި ރަށްރަށަށް. އެއީ ގާތްގަނޑަކަށް 150 މިލިއަނަށްވުރެ ބޮޑު ޚަރަދެއްކޮށްގެން. އިންޖީނުގެ ރިލޮކޭޓް ކުރުން. ހުރިތަން ބަދަލުކުރުން، 16 ރަށެއްގައި ކުރިއަށް އެބަދޭ. މުޅި ޖުމްލަ 67 ރަށެއްގައި ތަރައްޤީއާ ގުޅޭ 77 މަޝްރޫޢުތައް، އަލަށް ފަށައިގެން ހިނގަމުން އެބަދޭ.
އިތުރު ތަފްޞީލެއް އަދި ބޭނުންވޭތޯ؟
ޢަބްދުﷲ މުޢާޒް - ޕީ.އެސް.އެމް ނިއުސް:
މަނިކުފާނު ތިޔަ ޙިއްޞާކޮށްލެއްވި ވާހަކަފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން އަޅުގަނޑުވެސް ބައެއް ސުވާލުތައް މަނިކުފާނަށް ދަންނަވާލާހިތްވޭ. މިގޮތުން، ކޮންމެވެސްވަރަކަށް މަނިކުފާނު ޙިއްޞާ ކުރައްވައިފި، މަރާލާފައިވާ މީހުންނާއި، ގެއްލުވައިލާފައިވާ މީހުންގެ ކޮމިޓީގެ ނުވަތަ އެ ކޮމިޝަންގެ ބައެއް މަޢުލޫމާތުތައް. ދާދިފަހުން މާލެއާއި އަދި ރާއްޖޭގެ ބައެއް ސަރަޙައްދުތަކުގައި އަދި ކަނޑުމަތީގައިވެސް ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ ބައެއް ކަންކަން ކުރިއަށް ގެންދެވި. އަދި ފުލުހުން ހާމަކުރާގޮތުން، މިހާތަނަށް އެއްވެސް މީހަކު ހައްޔަރުކޮށްފައެއްނުވޭ.
ކޮބައިތޯ އެ ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ފާސްކުރުންތަކުގެ ނަތީޖާއަކީ؟ އެއްވެސް ފައިންޑިންގްސްއެއް ހޯދިފައިވޭތޯ، ނުވަތަ އޭގެ ނަތީޖާއެއް މަނިކުފާނު ޙިއްޞާކޮށްލައްވަދެވިދާނެތޯ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އާދެ، އެ ކޮމިޝަނުގެ އެދުމުގެ މަތިން ކުރިއަށްދިޔަ ޙަރަކާތްތަކެއް އެއީ އިނގޭތޯ. މިހާތަނަށް އޭރު ހޯދިފައި ހުރި ހެކިތަކަށް އިތުރު ބާރު ހޯދުމުގެ ގޮތުން ބަލައި ފާސްކޮށް، ބޭނުންވާ ތަކެތި އެ ހޯދީ. އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، މިހާރު ޤާނޫނު އޮންނަގޮތުން، ބަންދުގައި ބަހައްޓައިގެން މީހެއްގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ ކުރުމަށް މި ލިބެނީ 30 ދުވަސް. ކޮމިޝަނުން އޭރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް މަޢުލޫމާތު ދެއްވީ، އޭރު އެކަން ކުރިއަށް ގެންދިޔަނަމަ، 30 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ތަޙުޤީޤު ނިންމައި، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ހުށަހަޅައި ދަޢުވާ ކުރުމަށް ފަހަރުގައި ދަތިވެދާނެއޭ. އެއީ ރިސްކެކޭ. އެހެން ވެއްޖެ ކަމަށްވަންޏާ، އެއިން އެއްވެސް މީހެއްގެ މައްޗަށް ދެން ދަޢުވާ ކުރުމުގެ ފުރްޞަތެއް ލިބިގެނެއް ނުދޭ.
އެހެންވީމާ، ރަނގަޅަށް ބަލައި، ތަޙުޤީޤުކޮށް ނިންމައި، ޝަރީޢަތަށް ހުށަހެޅޭވަރަށް ހެކި ހޯދުމަށްފަހުގައި ނޫނީވިއްޔާ މީހަކު ބަންދުކޮށްގެން ތަޙުޤީޤު ކުރުމަކީ ދަތިކަމަކަށްވެފައި އޮންނަނީ.
އެއާ ގުޅިގެން މި ހުށަހެޅިފައި އޮތް ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނަށް ގެނެވޭ ބައެއް ބަދަލުތަކުގެ ތެރޭގައި، އެކަންވެސް އަޅުގަނޑުމެން ވާނެ ބަދަލުކުރަން އެދިފައި. އެއީ ޙަޤީޤީ ޓެރަރިސްޓުންނަކީ ކޮން ބައެއްކަން ދެނެގެން، އެ ފަރާތްތަކާ ދޭތެރޭގައި ފިޔަވަޅު އެޅުމަށްޓަކައި ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނަށް ބަދަލުގެންނަން ހުށަހެޅީ.
މި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި އަދި ދާންވީ ސްޕީޑްގައި ބައެއް ބޭފުޅުންނަށް އެކަން ދާތަން އެ ނުފެންނަނީ. އެހެންނަމަވެސް، އަޅުގަނޑު ދަންނަވާނީ، އެ ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތް ހަމަ ވަރަށް ރަނގަޅަށް، ވަރަށް ބާރަށް ކުރިއަށް އެބަދެއޭ.
ޢަބްދުﷲ މުޢާޒް - ޕީ.އެސް.އެމް ނިއުސް:
ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނަށް ހުށަހަޅުއްވާފައިވާ އިޞްލާޙުތަކުގެ މައްޗަށް އަލިއަޅުއްވައިލެއްވީމާ އަޅުގަނޑު ހިތަށްއަރަނީ، މަޖިލީހަށް ބިލު ހުށަހެޅުއްވުމާ އެކީގައި، މަޖިލީހުގެ ވަރަށްގިނަ މެންބަރުންގެ ކަންބޮޑުވުންތަކެއް ފެނިގެންދިޔަ. މަޖިލީހަކީ އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ އަޣްލަބިއްޔަތު، ސުޕަރ މެޖޯރިޓީ އޮތް މަޖިލީހަކަށްވެފައި، ސަރުކާރުން ހުށަހަޅާ ބައެއް ބިލުތަކާމެދު އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ބައެއް މެންބަރުންގެ ކަންބޮޑުވުންތައް ވަރަށް ބޮޑަށް ފެނިގެންދިޔަތަން ފެނިގެންދޭ. އެގޮތުން، މި ބިލުތައް މި ހުށަހަޅަނީ އެއްވެސްވަރަކަށް އެމް.ޑީ.ޕީ.ގެ ޕާލަމެންޓަރީ ގްރޫޕާ މަޝްވަރާއެއްނެތިތޯއޭ ހުށަހަޅުއްވަނީ؟ މިފަދަ ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކެއް މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން ފެނިގެން މިދިޔައީ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނަށް އިޞްލާޙުތައް ގެނައުމަށްފަހުގައި، އޭގެ ކުރު ޚުލާޞާއެއް އަޅުގަނޑުމެން ޕާލަމެންޓަރީ ގްރޫޕަށްވެސް ފޮނުވިން. އެހެންނަމަވެސް، އެއްވެސް ކަމަކީ އެންމެން އެއްބަސްކިޔާނެ ކަމެއްނޫން. އެހެންވީމާ، ޚިޔާލު ތަފާތުވުމަކީ އަޅުގަނޑު ހިތުން މައްސަލައެއް ނޫން. އޭގައި އެކީގައި އިށީނދެ މަޝްވަރާކޮށްލީމާ، އޭގެ ރަނގަޅު ގޮތް ފެނިގެންދާނެ. އެގޮތުން، ޕާލަމެންޓަރީ ގްރޫޕާ އެކީގައި، އޭ.ޖީ އާއި އަޅުގަނޑުމެންގެ އޮފީހުން 21 ވަނަ ދުވަހު ބައްދަލުވުމެއް ބާއްވާނެ. އެއަށްފަހުގައި، ޙަޤީޤަތުގައި މީގައި ހުރި ކަންތައްތައް މި ކުރަނީ ކީއްވެގެންކަން ވަރަށް ބޮޑަށް ސާފުވެގެންދާނެ. މިހާރުވެސް އަޅުގަނޑުމެން އެ ފޮނުވާފައި އޮތް ލިޔުން ރަނގަޅަށް ބައްލަވައިލެއްވީމާ ވަރަށް ރަނގަޅަށް އެނގޭނެ، އެކަން މި ކުރަނީ ކީއްވެގެންކަން. އެހެންނަމަވެސް، ބައެއް ބޭފުޅުންގެ ކަންބޮޑުވުން އެ ހުންނަނީ މިހާތަނަށް އެ ޤާނޫނު ބޭނުންކޮށްގެން ހިންގާފައި ހުރި ކަންތައްތަކާ ކަންބޮޑުވާތީ.
އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނު މިހާތަނަށް ބޭނުންކޮށްފައި ހުރީކީއެއް ޙަޤީޤީ ޓެރަރިސްޓުންނަކަށް އަމާޒުކޮށްގެނެއް ނޫން. އޭގެ އަމާޒުކޮށްފައި ހުރީ ސިޔާސީ ވާދަވެރިންނަށް. އޭގެ ގެއްލުން އައީ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކަށާއި، ސިޔާސީ ވެރިންނަށް. އަދިވެސް އެހެން އެކަން ހިނގާފާނެކަމުގެ ބިރުގައި އެ ކަންބޮޑުވުން އެ އޮންނަނީ. އެހެންނަމަވެސް، އަޅުގަނޑުމެންނެއް ހަމަގައިމުވެސް ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނެއް އެގޮތަކަށް ބޭނުމެއްނުކުރާނެ.
ނާޒިމް ޙަސަން - އަވަސް އޮންލައިން:
އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެބަ އަޑުއިވޭ، މަނިކުފާނާއި ރައީސް ނަޝީދާ ދެމެދު ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކެއްގެ އަޑު. ދެން ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކެއް ހުރިކަމުގެ ނުތަނަވަސްކަމެއްވެސް އެބަހުރިކަމަށް. އޭގެ އެއްވެސް ޙަޤީޤަތެއް އެބައޮތްތޯ، މަނިކުފާނާއި ރައީސް ނަޝީދާ ދެމެދު އެއްވެސްކަހަލަ ނުތަނަވަސްކަމެއް އެބައުޅޭތޯ؟
ދެން އޭގެއިތުރަށް، މަނިކުފާނު ޕްރެސްތަކުގައި އެބަ ވިދާޅުވޭ، ކޯލިޝަން ލީޑަރުންނާ ވަރަށް އަވަހަށް ބައްދަލުކުރައްވާނެ ކަމަށް. އެކަމަކު މިހާތަނަށް އެ ބައްދަލުވުންތަކެއް އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް ނުއެއް ފެނޭ. ދެން ކޯލިޝަން ލީޑަރުންނާ އެއްކޮށް ބައްދަލުނުވެވިގެން އުޅެނީ ކީއްވެގެންތޯ؟ ޕާޓީތަކުގެ މެދުގައި ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކާއި ނުތަނަވަސްކަން އޮތީތޯ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
ރައީސް ނަޝީދާއި އަޅުގަނޑާ ދޭތެރެއަކު ނެތް އެއްވެސް މައްސަލައެއް. މިއަދުވެސް އަޅުގަނޑުމެން ވާހަކަ ދެއްކިން، ހަމަ ބައެއް ކަންތައްތަކުގައި. އެހެންވީމާ، އެއީކީއެއް އެއްވެސް އިޝޫއެއް ނޫން. އެއީކީ މައްސަލައެއް ނޫން. އެއީ އޮޅުވާލައިގެން ބަޔަކު ހަމަ ގަސްތުގައި ދައްކާ ވާހަކަތަކެއް. އަޅުގަނޑަކާއި ރައީސް ނަޝީދަކާ މައްސަލަޖެހޭނެ ކަމެއް ނޯންނާނެ. އެއީ ޔަޤީންކަމެއް.
ކޯލިޝަންގެ ލީޑަރުންގެ ބައްދަލުވުން އަޅުގަނޑު އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ އިންތިޒާމު ކުރާނަން، އަޅުގަނޑު ޔޫ.އެން. އަށް ގޮސްފައި އައިސް. އެއީ މި އަންނަ މަހުގެ ކުރީކޮޅުގައި އޭގެ ބައްދަލުވުމެއް އަޅުގަނޑު އިންތިޒާމުކުރާނަން. މިހާތަނަށްވެސް ބައްދަލުނުވެވިގެން މިއުޅެނީ އެންމެން މާލޭގައި އެކީގައި ތިބޭ ވަގުތެއް ހަމަ ދަތިކަމުން. އެހެންނަމަވެސް، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ކުރިއާލައި ވަގުތުދީފައި އަޅުގަނޑު އެކަން އިންތިޒާމުކުރާނަން.
ޠަހާރަތު މުޙައްމަދު ވަޙީދު - ރާއްޖެ ޓީ.ވީ:
ދެންމެ ވިދާޅުވެއްޖެ، ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނަށް ބަދަލުގެންނަން ހުށަހަޅާފައިވާއިރުގައި، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅުއްވަންޖެހޭނެ ކަމަށް ޓެރަރިސްޓް ޖަމާޢަތަކީ ކޮބައިތޯ؟ ދެން މިއަދު އެކަން ހާމަކުރައްވާނެ ކަމަށް. ހަމައެއާއެކު، އެ ބިލުގައި އެބަ ހިމަނާފައިވޭ، ހަނގުރާމަވެރި ސަރަޙައްދުތަކަކީ ކޮބައިތޯ. އެ ހަނގުރާމަވެރި ސަރަޙައްދުތަކަކީ ކޮބައިތޯވެސް މިއަދު މަނިކުފާނު ކަނޑައަޅުއްވާނެތޯ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އަޅުގަނޑު މިހާރު މި ޢަމަލުކުރަނީ މިހާރު އޮތް ޤާނޫނަށް. މިހާރު އޮތް ޤާނޫނުގައި އޮތީ ހަމައެކަނި ލިސްޓުތައް ހަދާ ވާހަކަ. އަޅުގަނޑުމެން ހުށަހެޅި އިޞްލާޙުގައި އޮންނާނީ އެ ސަރަޙައްދުތައް ކަނޑައަޅަން. އެހެންވީމާ، ޤާނޫނަށް އެ އިޞްލާޙު ގެނެވުނީމާ، އޭގައި އޮތްގޮތަށް އަޅުގަނޑު ޢަމަލުކުރާނަން. މިހާތަނަށްވެސް ޤާނޫނީގޮތުން ކުރަން ޖެހިފައި، ނުކޮށް އޮތް ކަމެއް އެއީ ލިސްޓު ހެދުން. ވަރަށް ސާފުކޮށް، ޞަރީޙަކޮށް ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނުގައި މިހާރުވެސް އެބައޮވޭ އެ ވާހަކަ. އަދި ކުރިން ފުރަތަމަ އެ ޤާނޫނު ފާސްވިއިރުގައި، 2005 ވަނަ އަހަރު ފާސްވިއިރުގައި އޮންނަނީ ލިސްޓު ހަދާފައި، އެ ހާމަކުރަންޖެހޭނެ ކަމަށް. އެހެންނަމަވެސް، 2016 ވަނަ އަހަރު ޤާނޫނަށް އިޞްލާޙެއް، އޭރުގެ ވެރިކަމުގައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުން ގެންނެވި. ގެނެސްފައި އޭރު ނިންމެވީ، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ލިސްޓެއް ހެދުމަށްފަހުގައި، އެ ލިސްޓް، ޤައުމީ ސަލާމަތުގެ މަޖިލީހުގެ މަޝްވަރާގެ މަތިން ހެދުމަށްފަހު، ސިފައިންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބަލަހައްޓަންވާނެއޭ. އެހެންނަމަވެސް، އަޅުގަނޑުމެން އިހަށްދުވަހު ޤައުމީ ސަލާމަތާބެހޭ މަޖިލިސް ބައްދަލުކޮށްފައި ނިންމީ، ލިސްޓެއް ހަދާކަމަށްވަންޏާ، އެ ލިސްޓް ހާމަކުރަންވާނެއޭ. އެހެން ނޫނީވީއްޔާ އެހެން މީހުންނަކަށް ނޭނގޭނެ އޭގައި ބައިވެރިވެވުނަސް. އަޅުގަނޑު ފޮރުވާފައި ލިސްޓެއް އޮތަސް، ކާކަށްތޯ އެނގޭނީ އެއީ ޓެރަރިސްޓް ޖަމާޢަތެއް ކަމެއް. މިސާލަކަށް، އަލް ޤަޢިދާ، އަޅުގަނޑުމެން މި ނިންމަނީ ޓެރަރިސްޓް ޖަމާޢަތެއްގެ ގޮތުގައި. ނޫނީވިއްޔާ އައި.އެސް. އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގައި އެ އޮތަސް، އެއަށް ދާ މީހާއަށް ނޭނގެންޏާ އެ ޓެރަރިސްޓް ޢަމަލެއްގައި ބައިވެރިވަނީކީ ނޫނެއް ނޫންތޯ. އެހެންވީމާ، އަޅުގަނޑުމެން ނިންމީ، ލިސްޓް ހަދާފައި ލިސްޓް ހާމަކުރަން.
އެހެންވީމާ، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ މިއަދު އެ ލިސްޓް ހާމަވެގެންދާނެ.
މަރްޔަމް ނިމާ ޙަސަން ދަ ޕްރެސް:
ހުމާމް ދޫކޮށްލަން ޔޫ.އެން.ގެ ބައެއް ފަރާތްތަކުން ބާރުއަޅާ. އެކަމުގައި ރައީސަށް މިހާތަނަށް އޮތް ޕްރެޝަރަކީ ކޮބައިތޯ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އަޅުގަނޑަކަށް ނެތް އެއްވެސް ޕްރެޝަރެއް. ރަސްމީކޮށް ސަރުކާރަކަށް ނެތް އެއްވެސް ލިޔުމެއް އައިސްފައެއް ހުމާމް ދޫކުރުމަށް. ހުމާމުގެ މައްޗަށް ކުށެއް ސާބިތުވެ، އެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރަމުން އަދި އަޅުގަނޑު ހިތުން އޮތީ މިހާރު އެޕީލް ޕްރޮސެސްގައިހެން އަޅުގަނޑަށް ހީވަނީ. އެ ނުނިމި އޮތީ.
ފަޒީނާ އަޙްމަދު - މިހާރު ނޫސް:
ފުރަތަމަ ސުވާލެއްގެ ގޮތުން، ރައީސް ޓެރަރިސްޓް ޖަމާޢަތުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅުއްވި ލިސްޓުގައި ހިމެނެނީ ކިތައް ޖަމާޢަތްތޯ؟ އަދި އެއީ ކޮންބައެއްތޯ މިހާރު ހާމަކުރެއްވިދާނެތޯ؟ އެއީ ފުރަތަމަ ސުވާލު.
ދެވަނަ ސުވާލެއްގެ ގޮތުން އެމް.އެމް.ޕީ.އާރު.ސީ މައްސަލައިގައި ރަށްތަކެއް ފާހަގަކުރައްވާފައި އެސެޓް ރިކަވަރީ ކޮމިޝަނުން ފޮނުއްވާފައި އޮތް ކަމަށް ރައީސް ތިޔަ ވިދާޅުވީ. ދެން އޭގައި ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅުއްވާނެ ކަމަށް. އެއީ އޭގެ އެއްބައި. އަނެއްބަޔަކީ ފައިސާ ލިބުނު މީހުން، އޭގެ މަންފާ ލިބުނު މީހުން. އޭގެ މީހުންތަކެއް މިހާރުވެސް މިނިވަންކޮށް އެބަތިބި. އެމީހުންގެ މައްސަލަތައް އެބަ ބަލާތޯ. އެކަންކަމާ ގުޅޭގޮތުން ކޮމިޝަނުން އެބައޮތްތޯ ރައީސަށް އެއްވެސް ލަފައެއް ދީފައި. އަޅުގަނޑުމެންނަށް މި ފެންނަނީ މި މައްސަލައިގައި ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ޝަރީޢަތް ހިނގާތަން. އެކަމަކު ފައިސާ ބޭނުންކުރެއްވި އެހެން މީހުންގެ މައްސަލަތައް ކުރިއަށްދާތަނެއް ނުފެނޭ. ދެން ރައީސް ގަބޫލުކުރައްވަންތޯ މި ކޮރަޕްޝަން މައްސަލަތަކުގެ ގޮތުގައި ނަސަންދުރަ މައްސަލައާއި ދެން އައި.ޖީ.އެމް.އެޗް.ގެ އާ އިމާރާތް، ދަރުމަވަންތަ ހޮސްޕިޓަލްގެ މައްސަލައަކީވެސް ރައީސް ބައްލަވައި ފިޔަވަޅު އަޅުއްވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައި ހުރި ކަންކަން. އެކަމަކު އެންމެ ދެ ފުށް ފެންނަ ގޮތަކަށް ކޮމިޝަނުން އެ މައްސަލަ ބަލައި ޢާންމުންނަށް އެކަންކަން ހާމަކުރާތަނެއް އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް ނުއެއް ފެނޭ. އެހެންވީމާ، ރައީސް އެންމެ ހިތްހަމަޖެހިވަޑައިގަންނަވާ ގޮތަށްތޯ މި ކޮމިޝަންގެ މަސައްކަތް މިދަނީ. ދެ ފުށް ފެންނަ ގޮތަށް ކަމަށް ގަބޫލުކުރައްވަންތޯ.
ދެން ދެވަނަ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި، މަނިކުފާނު އިސްކަން ދެއްވާ ކަމެއް، ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ މައްސަލަތަކަކީ. މި ސަރުކާރު އައިފަހުން ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ކަންކަން ކުރިއަށް ގެންދަވާނެ ކަމަށް އިޢުލާނުތަކެއް ކުރައްވާފައި ވަނީ. އެކަމަކު މަޝްރޫޢުތަކެއް ފެށިގެން މިހާރު ކުރިއަށްދާތަނެއް ނުފެނޭ. ފްލެޓް ކޮމިޓީއެއް މަނިކުފާނު ހެއްދެވި. އެކަމަކު އޭގައިވެސް އެންމެ އެދެވޭ ގޮތެއްގައި، ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ ސްޕީޑްގައި އެކަންކަން ނުދާކަން އެނގެނީ ބައެއް މެންބަރުން އިސްތިޢުފާ ދެއްވުމާއި، އެ ބަދަލު އައުން. ކިހިނެއްތޯ މިހާރު ބާވީސްހާސް މީހުން ފޯމު ހުށަހަޅާފައި، އިންޞާފުގެ އިންތިޒާރުގައި އެބަތިބި. އެހެންވީމާ، މަނިކުފާނު ދެއްވާނެ ޖަވާބަކީ ކޮބައިތޯ؟ މި އިންޞާފާ ހަމަޔަށް ވާސިލުވެވޭނީ ކިހާ މުއްދަތެއްގައިތޯ.
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
ފުރަތަމަ ކަމަކަށް، ޓެރަރިސްޓް ޖަމާޢަތްތަކުގެ ތެރޭގައި 17 ޖަމާޢަތެއް މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން މި އިޢުލާނު ކުރަނީ. އެއީ ބަދަލުގެނެވޭނެ އަދަދެއް. އިތުރުވެސް ކުރެވިދާނެ. މަދުވެސް ކުރެވިދާނެ. އެހެންވީމާ، މިއަދުގެ ލިސްޓުގައި އޮންނާނީ 17 ޖަމާޢަތެއްގެ ނަން. ދެން އަޅުގަނޑުގެ އަތަކު މިވަގުތަކު ނެތް. ލިސްޓެއް އޮތްނަމަ ކިޔާލެވުނީސް.
ދެން އެމް.އެމް.ޕީ.އާރު.ސީ.ގެ މައްސަލައިގައި އަޅުގަނޑު ދެންނެވި ފަދައިން، އެ ކޮމިޝަނުން އެ ކުރަނީ ވަރަށް ވަރަށް ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެއް. ވަރަށް އުނދަގޫ މަސައްކަތެއް. ބައެއް ހޯދުންތަކުން ފެންނަ ގޮތުގައި، ބައެއް ރަށްރަށް އެބަހުރި އެގްރީމަންޓެއް ނެތި، ފައިސާ ނުނަގައި ދީފައި. އަދި ކާކަށްކަން ދިނީ ނޭނގޭވެސް އެބައުޅޭ 9 ނޫނީ 10 ވަރަކަށް ރަށް. އަދި އެއް ރަށް ދެ މީހުންނަށް ދިނުމާއި، ދެ މީހުންނަށް އެއް ރަށް ދިނުމާއި، މިހެންގޮސް ހުރި އޮޅުންބޮޅުންވެފައި އޮތް ކަމެއްގެ ތެރެއަށް ވަދެ އެ މަސައްކަތް ކުރަމުން އެ ގެންދަނީ. އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލުކުރެވެނީ، މަސައްކަތް ރަނގަޅަށް ކުރިއަށްދާ ކަމަށް.
ދެން މިކަމުގައި ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ތިޔަ ވިދާޅުވާގޮތަށް ޝަރީޢަތް އަދި ކުރެވެނީ. އެކަމަކު އަޅުގަނޑަށް އިއްޔެ މަޢުލޫމާތު ލިބުނީ މި މަހުގެ ފަހު ހަފްތާގެ ތެރޭގައި، އިތުރު މީހުންގެ މައްޗަށް ދަޢުވާކުރުމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ކޮމިޝަނުން ފޮނުވާނެ ކަމަށް. އަދި އެ ފައިސާ ލިބުނު މީހުންގެ ލިސްޓް ބަލައި، އޭގެ ތަފްޞީލަށް ގޮސް، އޭގެ ޙަޤީޤަތް ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް މިހާރު ކުރަމުން އެބަގެންދޭ.
އަޅުގަނޑު މިހާރުވެސް ގަބޫލުކުރަނީ އައި.ޖީ.އެމް.އެޗް.ގެ މައްސަލައިގައި މައްސަލަ އެބައުޅޭ ކަމަށް. އެތަނަށް ޚަރަދުކޮށްފައި އެހުރީކީއެއް ކުރަންވީވަރަކަށް ނޫންކަމަށް. އެއީ ކަނޑައެޅިގެން އެނގޭ ކަމެއް. އައި.ޖީ.އެމް.އެޗް.ގެ މައްސަލަ ބަލަމުން އެ ގެންދަނީ އެންޓި-ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަނުން. އަޅުގަނޑު ހިތުން އަލުން އެ މައްސަލަ ބެލުމަށް، އަލަކުން ނޫން، މިހާރުވެސް އޮތް ހިސާބުން ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް، އަވަސް ސްޕީޑެއްގައި ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް އެ ކޮމިޝަނުން މަސައްކަތް ކުރައްވާނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ.
ނަސަންދުރަ މައްސަލަވެސް ބަލާނަން އިނގޭތޯ. އެއީ ނުބަލައި ދޫކޮށްލާނެ މައްސަލައެއް ނޫން. ހަމަގައިމުވެސް އެތަނަށް ބިން އިތުރުކޮށްފައި އޮތީކީއެއް އެއްވެސްކަހަލަ ހަމަޔަކުން އުޞޫލަކުންނެއް ނޫން. އެހެންވީމާ، އެއީ ހަމަގައިމުވެސް ބަލަންޖެހޭނެ ކަމެއް.
ފްލެޓް ކޮމިޓީން ދެ ބޭފުޅަކު އިސްތިޢުފާ ދެއްވި. އިސްތިޢުފާ ދެއްވީކީ އެތަނުގެ މަސައްކަތް ނުހިނގައިގެނެއް ނޫން. އެބޭފުޅުންގެ މަސައްކަތްތައް ހުރިގޮތުން، ވަގުތު ނުދެއްވިގެން. ވަރަށްބުރަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައްވަނީ. އެ ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތް ޑިސެންބަރު މަހުގެ 15 އަށް ނިންމައިލެވޭތޯ ކުރަމުން އެ ގެންދަނީ. ފޯމު ހުށަހަޅާފައި ހުރި ފަރާތްތަކުގެ ތަންތަނަށް ގޮސް އެތަންތަން ބެލުމުގެ މަސައްކަތް މިހާރު އެ ކުރަނީ. ވަރަށްބުރަ މަސައްކަތެއް އެއީ. ކޮންމެ މީހެއްގެ ގެޔަށް ގޮސް، އެމީހާގެ ޙާލަތު ބަލައި، އެކަން އެ ދެނެގަންނަނީ. އެހެންވީމާ، އުނދަގޫ މަސައްކަތެއް އެ ކުރަނީ. އެކަމަކު އެކަން ކުރިއަށް ގެންދާނެ އިނގޭތޯ.
ދެން މީގެތެރޭގައި އެއްވެސް މަސައްކަތެއް އަދި ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ނުފެށޭ ވާހަކަ ތިޔަ ވިދާޅުވިއިރުގައި، ރާއްޖޭގެ ބައެއް ރަށްރަށުގައި މިހާރުވެސް ކުރިއަށް އެބަދޭ. ނޮޅިވަރަންފަރުގައިވެސް އެބަ ކުރިއަށްދޭ. އަދި ތިމަރަފުށި، އަދި ނައިފަރުގައިވެސް ފެށުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް އެދަނީ. ހަމައެކަނި މާލެއަކަށް ނޫން ބޯހިޔާވަހިކަން ބޭނުންވެފައި އޮތީކީ.
މާލޭގެ ޙާލަތަށް ބަލާއިރުގައި، ވަރަށް ސާފުކޮށް ފެންނަން މިއޮތީ. މިސާލަކަށް، އަޅުގަނޑުމެން އައިސް ކުރަން މި ފަށްޓަނީ ސޯޝަލް ހައުސިންގގެ ގޮތުގައި މާލޭ ސަރަޙައްދަށް 4200 ހައުސިންގ ޔުނިޓް އެޅުމުގެ މަސައްކަތް. ނޮވެންބަރުގައި އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ އެ މަސައްކަތް ފެށޭނެ. އަތޮޅުތަކުގައި 5000 ހައުސިންގ ޔުނިޓް އެޅުމުގެ މަސައްކަތް މި ގެންދަނީ. އެކި ދާއިރާތަކަށް ބަހައިގެން. އެގޮތުން ލ. ފޮނަދޫގައި 50 ޔުނިޓް. ގދ. މަޑަވެލީގައި 22 ޔުނިޓް. ފުވައްމުލަކުގައި 200 ޔުނިޓް. ހުޅުމީދޫގައި 48 ޔުނިޓް. ގދ. ގައްދޫގައި 50 ޔުނިޓް. މިހެންގޮސް ހިތަދޫގައި 264 ޔުނިޓް. ވިލިނގިލީގައި 52 ޔުނިޓް. ގދ. ހޯނޑެއްދޫގައި 40 ޔުނިޓް އެޅުމުގެ މަޝްރޫޢެއް ކުރިއަށް އެބަ ގެންދޭ.
އަދި އޭގެއިތުރުން، ނުހެދި ހުރި ބައެއް ގޭގެ ގޯތިތައް ހެދުމަށް ފައިސާ ދޭގޮތަށްވެސް މި މަޝްރޫޢުގެ ތެރޭގައި ކުރިއަށް އެބަގެންދޭ.
އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، މިހާރުވެސް 6860 ހައުސިންގ ޔުނިޓް ކުރީގެ ސަރުކާރުން އަޅައި، އަޅުގަނޑުމެން ކުރީގެ ޕްރެސްއެއްގައިވެސް ވާހަކަ ދެއްކިން. އޭގައި މައްސަލަތަކެއް ހުރި ވާހަކަ. އެތަނަށް ވަދެ ދިރިއުޅެން ދަތި ހާލެއްގައި ހުރި ވާހަކަ. އަދި އޭގެ އަގުތައް ބޮޑު ވާހަކަ.
އަޅުގަނޑުމެން މިހާރު އެޗް.ޑީ.ސީ.އާ އެކީގައި މަޝްވަރާކޮށްފައި އޮންނާނެ. ރަނގަޅު އަގުގައި، އަޅުގަނޑުމެން މި ދަންނަވާ ހަހާސް ރުފިޔާގެ ތެރޭގައި، ހަތްހާހަށްވުރެ ބޮޑުނުވާގޮތަށް ދެވޭނެގޮތެއް ތިޔަބޭފުޅުން ހޯއްދަވައިދެއްވާށޭ. އެއީ މުއްދަތު އިތުރުކޮށްގެން ނަމަވެސް.
އެހެންވީމާ، ރައްޔިތުންނަށް އެ ލުއި ދިނުމަށްފަހުގައި އެގޮތަށް ބަދަލުކޮށްގެން، އެ ތަންތަނަށް ބަދަލުގެނެސް އެކަން ކުރެވޭތޯ އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތް މި ފެށެނީ.
އަދި ހައުސިންގގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރުގައި، މިހާރު ކުރިއަށްދާ މިޑް ރޭންޖް ހައުސްތަކަށް ދިމާވެފައި ހުރި ގޮތްވެސް ތިޔަބޭފުޅުން ޗެކްކޮށްލައްވަންވާނެ.
މިހާރު 7491 ހައުސިންގ ޔުނިޓް ނުވިކި އެބަހުރި. އަޅައި ނިމެމުން އެދަނީ. ކުރިއަށް އޮތް 2020 ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ނިމޭނެ އިނގޭތޯ. މީގެ ޖުމްލަ އަގަކީ ގާތްގަނޑަކަށް 16 ބިލިއަން ރުފިޔާ. މިއީ އެއްފަހަރާ ފައިސާދީފައި ގަންނަން ހުޅުވާލާފައި ހުރި ހައުސިންގ ޔުނިޓްތަކެއް. އެއީ ސަރުކާރުންނާއި، ސަރުކާރު ބައިވެރިވެގެންނާއި، އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން ކުރިއަށްގެންދާ މަޝްރޫޢެއް. މީގެ އަގު މިއުޅެނީ 2.2 އާއި، 3.2 މިލިއަން ރުފިޔާ. މާކެޓްގައި ބޭންކްތަކުގައި މިވަރަށް ފައިސާ ހުރިތޯ، ނޫންތޯ، އެއީ އުފެދޭ ސުވާލަކީ. ބީ.އެމް.އެލް.ގައި މިކަމަށް ފައިސާހުރީ ކުރިއަށް އޮތް ތިން އަހަރުގެ ތެރޭގައި އެމީހުން އެލޮކޭޓް ކޮށްފައި ހުރީ ހަތަރު ބިލިއަން ރުފިޔާ.
އެހެންވީމާ، 12 ބިލިއަން ރުފިޔާ އެބަ މަދުވޭ، މި ހައުސިންގ ޔުނިޓްތައް ގަންނަން. ކިހިނެއްތޯ މި ޙައްލު ހޯދާނީ؟ މި ހައުސިންގ ޔުނިޓްތަކަށް ވާނީ ކިހިނެއްތޯ ދެން؟ މިއީ އަޅުގަނޑުމެން ސަރުކާރުގައި ތިބޭއިރުގައި ވިސްނަންޖެހޭ ކަމެއް.
އެހެންވީމާ، އަޅުގަނޑުމެން ކުރަމުންގެންދާ އެއް މަސައްކަތެއް، ފައިސާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް. ފަސޭހައިން މި ހައުސިންގ ޔުނިޓުތައް ގަންނަން ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކަށް ފައިސާ ހޯދޭނެ ގޮތްތަކެއް އަޅުގަނޑުމެން އެބަ ހޯދަން. ތިން މިލިއަން ރުފިޔާ ދީފައި، ދެ މިލިއަން ރުފިޔާ ދީފައި ފްލެޓެއް އެއްފަހަރާ ގަނެވޭނެ މީހަކު މަދުވާނެ ރާއްޖޭގައި. އަޅުގަނޑު ނުދަންނަވާނަން، ފައްސަތޭކަ މީހުންވެސް އުޅޭނެއެކޭ. އުޅެދާނެ. އެއްހާހެއް ގައިމުވެސް ނޫޅޭނެ. އަޅުގަނޑު މި ދަންނަވަނީ 7400 ހައުސިންގ ޔުނިޓް ހުރި ވާހަކަ މި އަގުގައި. 16 ބިލިއަން ރުފިޔާ ބޭނުންވާ ވާހަކަ. ބީ.އެމް.އެލް.ގައި އެކަމަށް ޚަރަދުކުރަން ހުރީ 4 ބިލިއަން ރުފިޔާއޭ އެ ބޭފުޅުން އެ ވިދާޅުވަނީ. ކޮންމެވެސް ތާކުން ފައިސާ ހޯދައިގެން ނޫނީވިއްޔާ މިއަކަށް ނެތް ޙައްލެއް ހޯދޭކަށް. މިހިރީ މީގައި ދިމާވާ މައްސަލަތަކަކީ.
މިއީ އަޅުގަނޑު ދަންނަވާނީ އުޞޫލެއްނެތި، ޕްލޭނެއް ނެތި ކަން ކުރީމާ ވާގޮތޭ. ރާއްޖޭގައި ބޯހިޔާވަހިކަން ބޭނުންވޭ. ވަރަށް ބައިވަރު އެބަތިބި. އެހެންނަމަވެސް، މިގޮތަށް ކުރީމާ ދެކޮޅެއްނުޖެހޭ. މިއަށް ޙައްލު ހޯދަން އެބަޖެހޭ.
ދެން އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، ގުޅީފަޅުން ފްލެޓް ގަތް މީހުން. ގެ ގަތް މީހުންގެ މައްސަލަ އެބައޮތް. ޓާޓާ ހައުސިންގ އިން ފްލެޓް ގަތް މީހުންގެ މައްސަލަ އެބައުޅޭ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރިމަތީގައި. ގުޅީފަޅުން ފްލެޓް ގަތް މީހުންނަށް އަޅުގަނޑުމެން މިހާރުވެސް އޮންނާނެ ގޮތެއް ނިންމާފައި. އެއީ ގުޅީފަޅުން ފްލެޓް ގަންނަން ފައިސާ ދައްކާފައި ތިބި ކޮންމެ މީހަކަށް އެންމެ ފުރަތަމަ އަޅުގަނޑުމެން އަޅާ ހައުސިންގ ޔުނިޓްތަކުގެ ތެރެއިން ފްލެޓް ދޫކުރާނަމޭ. އޭގައި އެޑްވާންސަށް ދައްކާފައި ހުރި ފައިސާ އެއިން ކަނޑާފައި، ދެން ދައްކަންޖެހޭ ބައި ފަސޭހަގޮތަކަށް، ލުއިގޮތަކަށް އެކަން ކޮށްދޭނަމޭ.
ދެން ޓާޓާ ހައުސިންގ އިން ކުރީގައި އޮތް ވަރަށްވުރެ ބޮޑު އަގުގައި ވޭތުވެދިޔަ ސަރުކާރުން މީހުން އަތުން ފައިސާ ނަގާފައި އޮތީ. އެމް.އެމް.އޭ.އާ ވާހަކަ ދައްކައިގެން އެއަށް ލުއިގޮތެއް ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް އަޅުގަނޑުމެން މިދަނީ ކުރަމުން. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، އެއަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ޙައްލު ހޯދޭނެ.
ޝައުފާ ޙުސައން - މޯލްޑިވްސް ބިޒްނަސް ސްޓޭންޑަޑް:
އަޅުގަނޑުގެ ސުވާލަކީ ރައީސް ވިދާޅުވެއްޖެ، އެސެޓް ރިކަވަރީގެ މަސައްކަތަށްފަހު ފާހަގަކުރެވިފައި ނުއަގުގައި ރަށްތައް ދޫކުރެވިފައި ހުރި ކަމަށް. މީގެ ދެ ދުވަހެއް ކުރިން އެއް ރަށެއްގެ އެގްރީމަންޓް ބާޠިލުކުރި ކަމަށް. އެއީ ކޮން ރަށެއްތޯއޭ؟ ކޮންކަމަކާތޯއޭ އެގްރީމަންޓް ބާޠިލުކުރެވުނީ؟
އަނެއް ސުވާލަކީ ވަގުތީގޮތުން މަސްކިރަން ބަދަލުތަކެއް ގެންނަ ވާހަކަ. ވަގުތީ ހުއްދައެއް ދީގެން މަސް ކިރުމުގެ ކަންތަކަށް. އެއީ ސަރުކާރުންތޯ އެ ކުންފުނިތައް ކަނޑައަޅާނީ. ނޫނީ އެކަމަށް ޝައުޤުވެރިވާ ބަޔަކަށްތޯއޭ؟
އަޅުގަނޑުގެ އަނެއް ސުވާލަކީ، އަޅުގަނޑަށް މީގެ ދެ ދުވަސް ކުރިން މިފްކޯގެ ޙާލަތު ބަލައިލުމުގެ ފުރްޞަތު ލިބިގެންދިޔަ. ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިންގެ މަސްދޯނިފަހަރަށްވުރެ މިފްކޯގެ ޙާލަތު ހުރީ ހަމަ ދަށުގައޭ ދެންނެވޭނީ. ކޮބައިތޯ މިފްކޯ ތަރައްޤީ ކުރަން ސަރުކާރުން ގެންގުޅުއްވާ ޕްލޭނަކީ؟ އެއީ ވަރަށް އަވަސް ބަދަލެއް ގެނެސްގެން ނޫނީ މިހާރު މަސްވެރިކަން ރަނގަޅުވަމުން އަންނައިރެއްގައި މަސް ކިރައިގެން އެ މަހުން ލިބޭނެ މަންފާ ހޯދޭނެ ގޮތަކަށް ނޫން މިފްކޯގެ ޙާލަތު ހުރީކީ.
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އާދެ، ޝުކުރިއްޔާ އިނގޭތޯ. ތިޔަ ވިދާޅުވާހެން މަސް ކިރަން އަޅުގަނޑުމެން މި ހުޅުވައިލަނީ. ސަރުކާރަކުންނެއް ނޫން ލިސްޓް ހަދާނީކީ. އެކަމަށް ޝައުޤުވެރިވާ ކޮންމެ ބަޔަކަށް މަސް ގަނެވޭގޮތަށް މި ހުޅުވައިލަނީ. އަދި ރާއްޖެއިން ބޭރުވެސް ކުރެވޭގޮތަށް އެ ފުރްޞަތު ހުޅުވާލައި، އަޅުގަނޑުމެން ވަގުތީ ޙައްލެއް މި ދެނީ. އެހެންވީމާ، މިވަގުތު މިފްކޯގެ އެވްރެޖްކޮށް ދުވާލަކު 200 ޓަނު އެބަ ވަދޭ. އެކަމަކު އެވަރަށް ކިރޭނެ ޖާގައެއް މިފްކޯއަކު ނެތް. އަޅުގަނޑަށް އެނގިފައި އޮތްގޮތުން ވެއްޖިއްޔާ 110 ޓަނު ދުވާލަކު މަސް ގަނެވެނީ. އެހެންވެއްޖިއްޔާ އެބައުޅޭ، ދެން އެކިގޮތްގޮތް ހަދައިގެން މިވަގުތު ޙައްލުކުރަނީ. އެކަމަކު މިހާރުވެސް މި މަހުގެ 25އާ ހިސާބަށް އަޅުގަނޑަށް އެނގިފައި އޮތް ގޮތުން ކިޔޫގައި އެބައޮތް މީހުން މަސް ބާނައިގެން އައިސް.
އެހެންވީމާ، ވަރަށް ވަރަށް އެހެންކަހަލަ ވަގުތެއް މިއީ. މިވަގުތު އަޅުގަނޑުމެން މިކަހަލަ ޑިޒިޝަނެއް ނުނަގައިފިއްޔާ، މަސްވެރިންނަށް ވަރަށްބޮޑު ގެއްލުމެއް ކުރިމަތިވާނެ.
ދެން އޭގެއިތުރުން، އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތް އެބަ ކުރަން ހަމަ މަސްބާނާ ފަރާތްތަކަށް، މަސްދޯނި ފަހަރަށް ވަގުތުން ހަމަ ފައިސާ ދޫކުރުމަށް. އެކަން އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ދަތިނުވެ އެބަ ގެންދެވޭ. އެކަމަކު މިދާ ސްޕީޑްގައި ދަންޏާ އެއަށްވެސް ހަމަ އުނދަގޫތަކެއް ކުރިމަތިވެދާނެ. އެކަމަކު އަޅުގަނޑުމެން އެކަމަށް ހޭލާ މިތިބީ.
ދެން ތިޔަ ވިދާޅުވާހެން ރާއްޖޭގައި އެހުރި މިފްކޯގެ ޚާއްޞަކޮށް ފެލިވަރު އޮތީ ވަރަށް ރަންޑައުންވެފައި. ކޫއްޑޫވެސް އެ ހާލުގައި އެއޮތީ. އެންމެފަހުން ހުޅުމީދޫގައި އެ ހެދި ފެކްޓްރީއެއް. އެތަނަކަށް ނެތް ވަދެވޭކަށް ދޯނިފަހަރަކަށް ފުންނުކޮށެއް. އެ ވަންނަންވާ މަގު އޮތީ ވަރަށް ބޮޑަށް ތިލަކޮށް. އެހެންވީމާ، މިހާރުން މިހާރަށް ދެކުނަށް މަސްވެރިކަން ދާންވާއިރަށް އަޅުގަނޑުމެން މި ބަލަނީ އެތަނުގެ މަސައްކަތް ފެށޭތޯ. އެހެންވީމާ، ވީހާވެސް އަވަހަކަށް ފަޅު ފުންކުރުމުގެ މަސައްކަތް އެތަނުގައި ކުރެވިގެންދާނެ.
އޭގެއިތުރުން، މަސް ސްޓޯރޭޖްކުރާ އަދަދު ފެލިވަރުގަޔާއި ކޫއްޑޫގައި އިތުރުކުރުމުގެ ޕްލޭނެއް އެބައޮތް. އަޅުގަނޑުމެންނަށް އޭގެ ފައިސާވެސް އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، ސަޢޫދީ ސަރުކާރުން ހުރީ ހަމަޖެހިފައި.
އެހެންވީމާ، އަޅުގަނޑުމެން މި މަސައްކަތް މި ކުރަނީ މި އަންނަ މަހުގެ ތެރޭގައި ނަމަވެސް އެކަން ފަށައިގަނެވޭތޯ. ދެން އޭގެ ޕްލޭނެއް އެބައޮތް މިފްކޯއިން އަޅުގަނޑަށް ގެނެސްދީފައި. އެހެންވީމާ، އިކޮނޮމިކް ކައުންސިލުގެ މަޝްވަރާއާ އެކީގައި އެކަން ކުރިއަށް މިގެންދަނީ.
ދެން ތިޔަ ވިދާޅުވި އެސެޓް ރިކަވަރީ ކޮމިޝަނުން ބަލާފައި އޮތް އެއް ރަށް. އެ ރަށް އަޅުގަނޑު އެ އެގްރީމަންޓް ބާޠިލުކުރަން އަޅުގަނޑު އެންގީ، އެ ދައްކަން އޮތް އިކްއިޒިޝަން ކޮސްޓް. ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ ނުދައްކައި އަދި މުއްދަތު އިތުރުކުރަން އެދުނީމާ، އޭރު މުއްދަތު އިތުރުކޮށްގެންވެސް އެ ފައިސާ ނުދެއްކީމާ އެހިސާބުން ވަކިކުރަން އަޅުގަނޑު ނިންމީ އެކަން. އެހެންވީމާ، އެ ނަން އަޅުގަނޑު ހާމަކޮށްލާނަން އިނގޭތޯ. އަޅުގަނޑު އަތުގައި މިއަދު މި ގަޑީގައި ނެތީ އެ.
ޢާއިޝަތު ޝިއުރާ - ވީ މީޑިއާ:
އަޅުގަނޑުގެ ފުރަތަމަ ސުވާލަކީ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ދުވަސްވަރު މަނިކުފާނު ފާހަގަކުރެއްވި އެއްކަމެއް އެއީ، ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަރުކާރުގައި މި ސިޔާސީ ގުޅުން ކަނޑާލާފައި ހުރި ޤައުމުތަކާއެކު ސިޔާސީ ގުޅުން ބާއްވާނެ ކަމަށް. އެގޮތުން އެއް ޤައުމު އެއީ ޤަޠަރު. އެހެންވީމާ، ޤަޠަރާއެކު ސިޔާސީ ގުޅުން ޤާއިމުކުރުމުގެ ކަންކަން މިހާރު ކިހާ ހިސާބެއްގައިތޯ އޮތީ؟
ދެން ދެވަނަ ސުވާލަކީ، ފާހަގަކުރައްވައިފި އަންނަ މަހުގައި އަނެއްކާވެސް ކޯލިޝަނުގައި ހިމެނޭ ޕާޓީތަކުގެ ލީޑަރުންނާއެކު މަޝްވަރާ ބައްދަލުވުން ކުރިއަށް ގެންދަވާނެ ކަމަށް. ދެން އެ ބައްދަލުވުންތަކުގެ ތެރޭގައި، މީގެކުރިން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިޚާބުގެ ދުވަސްވަރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެންމެ ބޮޑަށް ފާހަގަވެގެން މިދިޔައީ ކޯލިޝަންގެ ތެރޭގައި ދެބަސްވުން އުފެދިގެން މިދިޔައީ، އިންތިޚާބަށް ނުކުންނާނީ ކޯލިޝަނުންތޯ، ނޫނީ ވަކިވަކިންތޯ. އެހެންވީމާ، ކުރިއަށް މިއޮތީ ލޯކަލް ކައުންސިލް އިންތިޚާބު. ކޮންގޮތަކަށްތޯ ނުކުންނާނީ ކޯލިޝަނުން. ވަކިގޮތެއް ކަނޑައަޅާނެތޯ އެ ބައްދަލުވުންތަކުގައި. ދެން ހަމަ މިހާރު ޙާލަތު މި އޮތްގޮތުން ކޯލިޝަން ސަރުކާރު ކުރިއަށް މަނިކުފާނުގެ މި އޮތް ފަސް އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އޮންނާނެ ކަމަށް މަނިކުފާނަށް ގަބޫލުފުޅު ކުރެއްވޭތޯ؟
ދެން އޮތް ސުވާލަކީ ރައްޔިތުންގެ ތަފާތު އެކި ޝަކުވާތަކާއި ކަންބޮޑުވުންތައް ޙައްލުކޮށްދެއްވުމަށް މަނިކުފާނު އެކިއެކި ކޮމިޓީތަކެއް އުފައްދަވާފައި އެބަވޭ. އޭގެތެރެއިން ބައެއް ކޮމިޓީތަކުގެ މަސައްކަތްތައް މަނިކުފާނު ހާމަވެސް ކުރައްވައިފި. ދެންހުރި ކޮމިޓީތަކުގެ މަސައްކަތްތައް މަނިކުފާނު ހިތްޕުޅުހަމަޖެހިވަޑައިގަންނަވާ ފެންވަރަކަށް އެބަ ކުރިއަށްދޭތޯ. ރައްޔިތުންގެ ޝަކުވާތައް ބެލުމުގެ ކަންކަން މަނިކުފާނު ހިތްޕުޅުހަމަޖެހިވަޑައިގަންނަވާ ފެންވަރަށް ކުރިއަށްދޭތޯ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
ކޮން ކޮމިޓީއެއް، ނޫނީވިއްޔާ ކޮން ކޮމިޝަނެއްތޯ ޝަކުވާއެއް މިސާލަކަށް.
ޢާއިޝަތު ޝިއުރާ – ވީ މީޑިއާ:
މިސާލަކަށް، ވަޒީފާ ގެއްލިފައި ތިބި ފަރާތްތައް މިދިޔަ ސަރުކާރުގެ.
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އެ ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތް، އަޅުގަނޑު ކުރިންވެސް އޭގެ ތަފްޞީލެއް އަޅުގަނޑު ތިޔަބޭފުޅުންނަށް އެރުވިން. ޖުމްލަ 811 މައްސަލަ އެތަނަށް ހުށަހެޅުނީ. އޭގެތެރެއިން ބެލެވޭނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑުމެން ނިންމާފައި މިއޮތީ 365 އެ ކޮމިޓީން ނިންމީ. ބަލައި ނިންމާފައި ފޮނުވި މައްސަލަތަކުގެ ތެރެއިން 111 ފަރާތަކަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިހާރު ވަޒީފާ ދެވިއްޖެ.
ދެން އަދިވެސް، ދެން ބައެއް ފަރާތްތަކަށް ވަޒީފާ ހޯދުމަށް ރައީސް އޮފީހުން އެންގީމާ، އެބަ ހުއްޓުންއަރާ. ޚާއްޞަކޮށް، ބައެއް ކުންފުނިތަކުގައި. އެހެން ދިމާވާ އެންމެ މުހިއްމު އެއް ސަބަބެއް ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ފާހަގަވެފައި މި އޮންނަނީ، ބައެއް ކުންފުނިތަކުގައި އަދިވެސް އެކަމާ ހަވާލުވެ ތިބީ އޭރު އެކަންކުރި ފަރާތްތައް. ވަޒީފާއިން ވަކިކުރި ވެރިޔަކު މި ހުންނަނީ އެޗް.އާރު.ގައި ނަމަވެސް. ދެން އޭނާއާ ހިސާބަށް ފޮނުވާފައި ވަޒީފާދޭށޭ ބުނީމާ، އޭނާއަކަށް ނުފެނޭ، ވަޒީފާ ވަކިކޮށްފައި އޮތީކީ ގޯސްކޮށް ކަމަކަށެއް. އެހެން ދިމާވެގެން ހުރި ބައެއް މައްސަލަވެސް އެބަހުރި.
އެހެންވީމާ، އަޅުގަނޑަށް ޕްރެޒިޑެންޝަން އެކްޝަން ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތް ލަހެއްނޫން ކުރިއަށްދާލެއް. އެހެންނަމަވެސް، ވަޒީފާ ބޭނުންވެފައި ތިބި ފަރާތްތަކަށް ވަޒީފާ ނުލިބިދާ ކޮންމެ ދުވަހަކީ އެމީހުންގެ ބޮޑު ޝަކުވާއަކަށްވާނެ. އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަން އެ ޝަކުވާ. އެއީ ހަމަ ކުރާނެ ޝަކުވާއެއް. އަދި އެއަށް ޙައްލު އަޅުގަނޑަށް ހޯދައިދެވޭތޯވެސް ބަލަންޖެހޭނެ ޝަކުވާއެއް އެއީ.
އާދެ، އަޅުގަނޑު އިންތިޚާބުގެ ތެރޭގައި ބުނިން، ކޮމަންވެލްތާ ގުޅުން ބަދަހިކުރާނަމޭ. ޤަޠަރާ އެކީގައިވެސް އަޅުގަނޑުމެން އަލުން އަނބުރާ ގުޅުން އާކުރާނަމޭ. އެ މަސައްކަތުގެ ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ފޮރިން މިނިސްޓްރީން ކުރައްވަމުން އެބަ ގެންދަވާ. އަޅުގަނޑުމެން އަބަދުވެސް ޤައުމުތަކާ އެކީގައި އަލުން ގުޅުން އުފައްދަމުން މިގެންދަނީ ޤައުމަށް އެންމެ ފައިދާހުރި، ރައްޔިތުންނަށް އެންމެ ފައިދާހުރިގޮތް އިސްކޮށްގެން. އެހެންވީމާ، އެގޮތުގެ މަތިން ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައިވެސް ކުރިއަށް ގެންދާނީ.
ކޯލިޝަނުގެ ބައްދަލުވުމެއް އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، އަޅުގަނޑު ކުރިންވެސް ދެންނެވި ފަދައިން، މި އަންނަ މަހުގެ ކުރީކޮޅުގައި އަޅުގަނޑު ބާއްވާނަން. އަދި އެ ބައްދަލުވުމުގައި، ކުރިއަށް އޮތް ލޯކަލް ކައުންސިލް އިންތިޚާބާ ބެހޭގޮތުން އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތް ކުރާނަން. ދެން ކުރިއަށް އޮތް ފަސް އަހަރު ދުވަހު ކޯލިޝަން ނޯންނަންވީ ސަބަބެއް އަޅުގަނޑަކަށް ނުފެނޭ. ރައްޔިތުން އިންތިޚާބުކުރީ ކޯލިޝަން ސަރުކާރެއް. އެހެންވީމާ، އެއަށް އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރާގޮތުގައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ ހުރިހާ ޕާޓީއަކުންނާއި، ހުރިހާ ވެރިންނާއި، އަޅުގަނޑު އެއަށް ޢަމަލުކުރަންޖެހޭނެ.
ނަޖާހް މަސްޢޫދު – ސަން މީޑިއާ ގްރޫޕް:
މަނިކުފާނު ވިދާޅުވެއްޖެ، މިއަދު ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނުގެ ދަށުން އެކުލަވައިލަންޖެހޭ ލިސްޓް އެކުލަވައިލެއްވި ކަމަށް. ދެން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގިގެންދިޔަ، ރިޟްވާނުގެ މަރުގެ މައްސަލައިގައި މަރު ކޮމިޝަނުން ހެދި ރިޕޯޓުން ރާއްޖޭގައި ޓެރަރިޒަމަށް ފައިނޭންސްކުރާ ވިޔަފާރިތަކެއް އުޅޭ ކަމަށް. މަނިކުފާނަށް ހަމަ ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ. މަނިކުފާނަށް ތަފްޞީލުވެސް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރާގޮތުން އެ ވިޔަފާރިތަކުގެ. ދެން ނޭނގިނަމަވެސް ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ވިޔަފާރި މި ކުރެވެނީ މިފަދަ ވިޔަފާރިތަކުން. އެހެންވީމާ، މިއީ ރައްޔިތުންނާ ވަރަށް ބޮޑަށް ގުޅިފައި އޮތް ކަމެއް. މަނިކުފާނު ދެކެވަޑައިގަންނަވަންތޯ، އެއްވެސްއިރެއްގައި އެފަދަ ވިޔަފާރިތަކުގެ މަޢުލޫމާތު ޢާންމުކުރަންޖެހޭކަމަށް.
ދެން ދެވަނަ ސުވާލުގައި އަޅުގަނޑު ދަންނަވާނީ، ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނަށް މި ގެންނަ އިޞްލާޙުގެ ދަށުން 48 ގަޑިއިރު ވަންދެން ކޯޓު އަމުރަކާ ނުލައި، މީހަކު ހައްޔަރުކުރެވޭ ބާރު އެބަދޭ. މީގެކުރިންވެސް ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނު ބޭނުންކޮށްފައި އެބަވޭ، އެ ނަހަމަގޮތުގައި ފުޅާ މާނަތަކެއް ނަގައިގެން އެކިގޮތްގޮތަށް. ދެން މަނިކުފާނު ވިދާޅުވެއްޖެ، މަނިކުފާނު އެފަދަ ގޮތަކަށް ބާރުތައް ބޭނުމެއް ނުކުރައްވާނެ ކަމަށް. އެހެންނަމަވެސް، އެ ޤާނޫނަކީ މިހާރު އެކުލަވައިލާފައި އޮތްގޮތަށް ފާސްކޮށްފިނަމަ، އިޚްލާޞްތެރި ނޫން ބައެއްގެ އަތްމަތީގައި ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރަކަށް ވެދާނެފަދަ ޤާނޫނެއް ކަމަށް ބައެއް މީހުން ދެކޭ. އެހެންވީމާ، މަނިކުފާނު ކިހިނެއްތޯ ދެކެވަޑައިގަންނަވަނީ އެ ޤާނޫނާމެދު؟
ދެން އަޅުގަނޑަށް ހީވަނީ ވަރަށް ބައިވަރު މީހުން، ދިވެހިން އެނގެން ބޭނުންވާނެ ކަމެއްހެން، މަނިކުފާނު ޔޫ.އެން.ގައި ތަޤްރީރު ކުރައްވާނީ ކޮން ބަހަކުންތޯ. ދިވެހިބަހުންތޯ، ނޫނީ އިނގިރޭސި ބަހުންތޯ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އާދެ، ޓެރަރިޒަމްގެ ލިސްޓެއް އަޅުގަނޑު ހާމަކުރަން މި ޖެހޭ ސަބަބަކީވެސް އެއީ. އޭރަށް އެނގޭނީ ޓެރަރިޒަމްގެ ޖަމާޢަތްތަކަށް އެހީވަނީ ކޮން ބައެއްކަން. އެނގުނީމާ އެބަޔަކާ ދޭތެރޭގައި ފިޔަވަޅު އެޅޭނީ އިނގޭތޯ. މިހާރަކު ނެތް ބުނެވޭކަށެއް. މިހާރު އޮތްގޮތުން މިވާގޮތަކީ އެއިން ޖަމާޢަތަކާ ގޮސް ގުޅި، ހަނގުރާމައެއްގައި އުޅެފައި އަޔަސް ކޯޓަށް އެ މައްސަލަ ލީމާ، އެމީހެއްގެ މައްޗަކަށެއް ކުށެއް ސާބިތު ކުރެވޭނެ ޙުއްޖަތެއް އޮތް ކަމަކަށް ކޯޓަކުން ނުދެކޭ. ބޭރަށް ގޮސް ހަނގުރާމައެއްގައި ބައިވެރިވެގެން އައިމާ. ހަމަ އެގޮތަށް ފައިސާގެ އެހީވިޔަސް، އެކަން ސާބިތުކުރެވޭ ތަނެއް ނާދޭ.
އެހެންވީމާ، ޓެރަރިޒަމާ ގުޅޭ ޖަމާޢަތްތަކަކީ ކޮބައިކަން ޤާނޫނުގައި ކަނޑައެޅުމަށްފަހުގައި، ދެން އެއަށް ޚަރަދުކުރާ ފަރާތްތަކާއި، އޭގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތްތަކާ ދޭތެރޭގައި އަޅާނެ ފިޔަވަޅުތައް ޤާނޫނުގައި ހުންނާނެ. އެހެންވީމާ، އެ ފަރާތްތައްވެސް ހާމަވެސް ކުރެވެންޖެހޭނެ. އެހީވާ ފަރާތްތައްވެސް ހާމަކުރެވެންޖެހޭނެ. އެކަމުގައި ބައިވެރިވަނީ ކޮން ފަރާތްތަކެއްކަންވެސް އެނގެންޖެހޭނެ. އެއީކީއެއް ސިއްރުކޮށްފައި ބާއްވަންޖެހޭނެ އެއްޗެއް ނޫން. އެހެންވީމާ، އެގޮތުން އަޅުގަނޑު ފުރަތަމަ ޓެރަރިސްޓް ޖަމާޢަތްތަކުގެ ލިސްޓް މި ހާމަކުރީ. އެއަށްފަހުގައި މިއާ ގުޅިގެން މިކަމަށް އެހީވާ ފަރާތްތަކާއި، މިކަމުގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތްތައް އެނގުނުވަރަކުން އަޅުގަނޑުމެން ހާމަކުރަމުން ގެންދާނަން އިނގޭތޯ.
ދެން ޔޫ.އެން.ގައި އަޅުގަނޑު ތަޤްރީރު ކުރާނީ ކޮން ބަހަކުންތޯ. ތިޔަ ސުވާލު ވަރަށް ގިނައިން އެބަ އާދޭ. ހަމަ ބަހާބެހޭ އަޅުގަނޑުމެންގެ މި އޮންނަ އެކެޑަމީންވެސް އެބައޮތް ފޮނުއްވާފައި، ދިވެހިބަހުން ތަޤްރީރު ކުރުމަކީ ދިވެހިން ވަރަށް ފަޚްރުވެރިވާނެ ކަމެކޭ. އެކަމަކު އަޅުގަނޑުމެން ނުނިންމަން އަދި. އަޅުގަނޑުގެ އެ ސްޕީޗް އަދި ލިޔެފައި އޮތީ އިނގިރޭސިބަހުން.
ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާނޫނަށް ގެންނަން ހުށަހަޅާފައި ހުރި އިޞްލާޙުތަކަކީ މި ވަގުތަށް ގެންނަންޖެހޭ އިޞްލާޙުތަކެއް. ފަހުން އަދި ބަދަލުކުރަން ކަމަށްވިޔަސް، މިވަގުތު އެ އިޞްލާޙުތައް ނުގެނެސް، ކުއްލިއަކަށް އަޅުގަނޑުމެން މި ކުރަން ބޭނުންވާ ކަންތައްތަކެއް ނުކުރެވޭނެ. އަނެއްކާވެސް ދިގުލައިގެންދާނީ. އެހެންވީމާ، އެ ގެންނަން ހުށަހަޅާފައި ހުރި ކަންތައްތަކަކީ ހަމަ ރަނގަޅު ކަންތައް ކަމުގައި އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ. އެކަމަކު ޚިޔާލުތަފާތުވާ ބޭފުޅުން އެބަ އުޅުއްވާ. މިސާލަކަށް، ޤާނޫނުއަސާސީގައި އޮންނަ މާއްދާއެއް އެބައުޅޭ. އެހެންވީމާ، މީހަކު ހައްޔަރުކޮށްފައި ބެހެއްޓޭނީ 24 ގަޑިއިރުއޭ. ދެން މީގައި އެބައޮވޭ 48 ގަޑިއިރަށް ބަންދުކުރާ ވާހަކަ. އެއީ ޤާނޫނުއަސާސީއާ ތަޢާރުޒުވުމެއް ކަމަށް ބަލަން ޖެހޭނީ އަޅުގަނޑުމެން. އެހެންވީމާ، އެއަށް ޙައްލެއް ހޯދަންޖެހޭނެ މަޖިލީހުގެ ތެރޭގައި. އަޅުގަނޑު ހިތުން އެއީ ވިސްނާލަންޖެހޭ ބައެއް.
އަޙްމަދު ޒާހިރު – ސަން މީޑިއާ ގްރޫޕް:
އަޅުގަނޑުގެ ދެތިން ސުވާލެއް އެބައޮތް. އަޅުގަނޑު ދަންނަވާލާނަން ފުރަތަމަ. މަނިކުފާނު ޖޭ.އެސް.ސީ. އަށް ހުށަހެޅުއްވީ މަފާޒް ކިޔާ ބޭފުޅެއް. ޖޭ.އެސް.ސީ. އިން އަނބުރާ ފޮނުއްވާފައި މިއޮތީ ދެ ބޭފުޅެއްގެ ނަން އެއް ރޭޓެއް ދެއްވާފައި. މަނިކުފާނުގެ ސްޓޭންޑަކީ އޭގައި ކޮބައިތޯ؟ ދެން އަނެއް ސުވާލަކީ، އަޅުގަނޑު ދަންނަވާލާނަން. އެއީ އަޅުގަނޑުގެ ކުރިންވެސް އެހެން ބޭފުޅުންވެސް ފުރްޞަތު ބޭނުންކުރައްވާފައި ހުރީ އެގޮތަށް. މަނިކުފާނު ވަރަށް ބޮޑަށް ޕްރޮމޯޓް ކުރެއްވި [ޖަޒީރާ ރާއްޖެ] ގޮތުގައި. [ޖަޒީރާ ރާއްޖެ] ގޮތުގައި ޕްރޮމޯޓް ކުރެއްވިއިރު، އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަދިވެސް ޕްލޭނިންގގެ ބަދަލުތައް ނާންނާތީ ފެންނަނީ އަތޮޅުތަކުގެ ރަށްތައް ހަމަ ވަރަށް ބޮޑަށް މާލެ ކޮޕީކޮށްގެން ކުދިކުދި ބިންތަކުގައި ފޮތިފޮތިފޮއްޗަށް ކަފައި، މި ސަކަރާތެއްޖަހާތަން. އެހެންވީމާ، ސަރުކާރުގެ އޯވަރއޯލް ޕްލޭނަކީ ކޮބައިތޯ؟ މި ޖަޒީރާވަންތަ ގޮތުގައި ރަށްތައް ޑިވެލޮޕް ކުރުމުގައި ގެންގުޅުއްވާނެ.
ދެން ޕީ.ޖީއާ ދޭތެރޭގައިވެސް ވަރަށްގިނަ ބޭފުޅުންގެ ކޮންސަރން ނޫނީ ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކެއް ހުންނަތަން ވަރަށް ޕަބްލިކް މީޑިއާއާއި ވަރަށްގިނަ ދިމާއިން އެބަ ފެނޭ. ކިހިނެއްތޯ މަނިކުފާނު އެކަމާ ދެކެވަޑައިގަންނަވަނީ؟ ޕީ.ޖީ މިހާރު ހުންނެވި ކަމަނާ ބެހެއްޓުމާ ދޭތެރޭގައި.
ދެން އަދިވެސް ހަމަ ޑްރަގް ރީހެބިލިޓޭޝަން މިއީ ޕްރަވަޓައިޒް ކުރައްވަންވެގެން ސަރުކާރުގެ ސްޓޭންޑެއް ގޮތުގައި އެބައޮތް އިޢުލާނު ކުރައްވާފައި. މިއާ އެއްކޮށް ކުރީގައި އަޅުގަނޑުމެން 1980ގެ ތެރޭގައި ޑްރަގަށް ތަންކޮޅެއް ބޮޑަށް ހޭލުންތެރިކުރުމަށް ހިންގި ކެމްޕެއިނެއްގެ ނަތީޖާ ކަމަށް ބައެއް ބޭފުޅުން ވިދާޅުވޭ، ރާއްޖޭގައި ޑްރަގް ޢާންމުވުމަކީ. އެހެންވީމާ، އެ ވިޔަފާރި އުޞޫލުން އެކަން ފޫއަޅުވައިލައިފިއްޔާ، އޭގެން ނުކުމެދާނެ ކޮންސިކުއެންސީއަކީ ކޮބައިތޯއޭ؟ މި ދެންނެވީ މިސާލަކަށް، ފައިދާ ނެގުމުގެ ބޭނުމުގައި ވިޔަފާރި ކުރާނީ. އެހެން ވެއްޖިއްޔާ އެކަމާ ދޭތެރޭ ސަރުކާރުން ކިހާވަރަކަށްތޯ ވިސްނާފައި އޮތީ؟ ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރިއްޔާ.
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އާދެ، ތިޔަ ވިދާޅުވާހެން ޖޭ.އެސް.ސީ އަށް އަޅުގަނޑު ފޮނުވި އެއް ނަން އެއީ. އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލުކުރެވުނު ނަމަކީ އެއީ. އޭގެއިތުރުން، ޖޭ.އެސް.ސީ އަށް އަމިއްލަގޮތުން ކުރިމަތިލެއްވި އިތުރު ބޭފުޅުން. އޭގެތެރެއިން އެއް ހަމައެއްގައި ދަރަޖަކޮށްފައި ދެ ނަމެއް އެބައޮތް ފޮނުއްވާފައި ޖޭ.އެސް.ސީ އިން. އަދި ހަމައެއާއެކީގައި، އިތުރު ތިން ނަމެއްވެސް އެބައޮތް. މީގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ނަން ފޮނުވުމުގެ އިޚްތިޔާރު އޮތީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަށް މިހާރު ޤާނޫނުން ދީފައި. އެހެންވީމާ، އަޅުގަނޑަށް ފޮނުވިދާނެ އެއް ނަންވެސް. އަޅުގަނޑަށް ފޮނުވިދާނެ ދެ ނަންވެސް. އަޅުގަނޑަށް ފޮނުވިދާނެ ފަސް ނަންވެސް. އެއީ ހަމަ އެބޭފުޅުން ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި މިކަމަށް އެކަށީގެންވާ ބޭފުޅުން. އަޅުގަނޑު އަދި ނުނިންމަން، އެއް ނަންތޯ ފޮނުވާނީ، ދެ ނަންތޯ ފޮނުވާނީ. އެކަމަކު މަޖިލިސް ހުޅުވޭއިރަށް އަޅުގަނޑު އެ ނަން ފޮނުވާނަން.
އިތުރަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ބެހެއްޓުމާ ބެހޭގޮތުން. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ނިންމާނީ އެކަން. ވަކިކުރުމާއި ޢައްޔަނު ކުރުން. ޢައްޔަނު ކުރުމުގައި އަޅުގަނޑުގެ ދައުރު އެބައޮވޭ. ވަކިކުރުމުގައި މިއޮތީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް، ކޮމިޓީއަށް، އެތާ އޮންނަ ކޮމިޓީއަކަށް ފެނިގެން ދެން އެކަން ކުރަން ޖެހިއްޖެ ޙާލަތެއްގައި މަޖިލީހުގެ ފްލޯއަށް ގެންގޮސް ވޯޓަކުން ނަގާގޮތަށް. އަޅުގަނޑުގެ ދައުރެއް އެއަކުއެއް ނެތް. އެހެންވީމާ، އެކަން އެގޮތަށް ދާނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ.
ޑްރަގް ރީހެބިލިޓޭޝަން ޕްރަވަޓައިޒް ކުރުން. އެއީ ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ޤައުމެއްގައިވެސް އެކަން ކުރަމުން އަންނަގޮތް. ހަމައެކަނި މަސްތުވާތަކެތިން ރައްޔިތުން ސަލާމަތް ކުރުމުގެ ދައުރު އެއީ ހަމައެކަނި ސަރުކާރަކުން އެކަނި ކުރެވޭވަރަށްވުރެ ބޮޑު ކަމެއް. އެހެންވީމާ، މީގައި ސަރުކާރާއި އަމިއްލަ ޖަމާޢަތްތައް އެކުގައި ބައިވެރިވެގެން މިކަން ކުރުން މިއީ ދުނިޔޭގެ އެކި ޤައުމުތަކުގައިވެސް ކުރަމުން އަންނަ ގޮތް. އޭގެ ފައިދާވެސް ފެނިފައި އެބަހުރި. ދެން ތިޔަ ވިދާޅުވާހެން ބަލަންޖެހޭ ވަރަށްގިނަ ކަންތައްތައް ހުންނާނެ. ރާއްޖޭގެ ކުރީގެ ތަޖުރިބާއަށާއި އަދި މިހާރު އެކަން ފެށްޓީމާ ވާނެގޮތާއި، ދެން އޭގެ އަލީގައި އަޅުގަނޑުމެން ދިރާސާތަކެއް ކުރުމަށްފަހުގައި އެކަން މި ކުރަނީ. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، މީގެ ނަތީޖާ ރަނގަޅުވާނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑު ދެކެނީ.
ތެދުފުޅެއް. "ޖަޒީރާ ރާއްޖެ" އަޅުގަނޑުމެންގެ މެނިފެސްޓޯގެ ނަމަކީ. އަދި އަޅުގަނޑުމެން ބޭނުންވަނީވެސް އެހެން ރާއްޖެ ތަރައްޤީކުރަން. އަޅުގަނޑުމެންގެ މުޅި ޕްލޭން، އޯވަރއޯލް ޕްލޭން ތިޔަ ވިދާޅުވި. މިހާރު އޮތީ ތައްޔާރުކޮށް ނިމުމަކާ ހިސާބުގައި. ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރީން އެކަން ކުރައްވާ އެބަ. އޭގައި ތިޔަ ވިދާޅުވާގޮތަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ މެނިފެސްޓޯއާ އެއްގޮތަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތައް ގެނެސް، ތަރައްޤީ ކުރުމުގެ މަޝްރޫޢުތައް އެކުލަވައިލެވިފައި އެބަހުރި. އެ އަޅުގަނޑު ޢާންމުކުރާނަން ވަރަށް އަވަހަށް.
ޢަބްދުﷲ މުޢާޒް – ޕީ.އެސް.އެމް ނިއުސް:
އަޅުގަނޑު ހަމަ މި ފުރްޞަތުގެ ބޭނުންހިފައިގެން ހަމަ އެންމެ ސުވާލެއް މަނިކުފާނަށް އަމާޒުކޮށްލާނަން. އަޅުގަނޑުގެ ސުވާލަކީ މިވަގުތު އެންމެ ބޮޑަށް މިހާރު ދެކެވޭ އެއް ވާހަކައެއް މިއީ ބިދޭސީންގެ މައްސަލަ. ދާދިފަހުން ރާއްޖޭގައި ގަވާއިދާ ޚިލާފަށް އުޅުނު ބިދޭސީންތަކުގެ ތެރެއިން ދެ ބިދޭސީއަކު މިވަނީ ޑީޕޯޓްކޮށްލާފައި. އަދި އެމީހުންނަކީ ބައެއް ދިވެހިންނާ ގުޅިގެން މަނީ ލޯންޑްރިންގ އަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ ބައެއް ކަންކަންވެސް ކުރަމުން އަންނަ ބައެއްގެ ގޮތުގައި މިވަނީ ފާހަގަކޮށްފައި. އިމިގްރޭޝަނުން އެފަރާތްތައް ޑީޕޯޓްކޮށްލިއިރުގައި، އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީން ވިދާޅުވެފައި ވަނީ އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީއަށް ނޭނގި ހިނގާފައިވާ ކަންކަމުގެ ގޮތުގައި ކަމަށް. މިކަމުގައި އިމިގްރޭޝަނުން ޢަމަލުކުރިގޮތަކީ މަނިކުފާނަށް އެނގިވަޑައިގެން ޢަމަލުކުރެއްވި ގޮތެއްތޯ؟ މި ދެންނެވީ އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީން ވަނީ އެފަރާތަށް ނޭނގި މީގައި ޑިޒިޝަން ނަގާފައިވާ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައި. ދެން ހަމަ މިއާއެކީގައި ކޮބައިތޯ މަނިކުފާނު ގެންގުޅުއްވާ ސްޓޭންޑަކީ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އާދެ، ރާއްޖެއަށް ބިދޭސީން އެތެރެވާވަރު ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށްޓަކައި ސިޔާސަތުތަކެއް ކަނޑައަޅައި، އެ ތަންފީޒު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް އިއްޔެ އެ ފެށީ. އެގޮތުން ކޮންމެ ރަށަކުންވެސް ވަކިވަރަކަށްވުރެ ގިނައިން މީހުން އެތެރެނުކުރެވޭގޮތް ފުރަތަމަ އަޅުގަނޑުމެން މި ހެދީ. އެއީ އެއްލައްކަ ފަންސާސް ހާސް. އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، ރާއްޖޭގައި އެބައުޅޭ، އެއް ޤައުމެއްގެ ގާތްގަނޑަކަށް، ވަރކް ޕަރމިޓް ނަގައިގެން އުޅޭ އެއްލައްކަ ތޭރަހާސް މީހުން. އަދި ފަސްދޮޅަސް ހާހަށްވުރެ ގިނަ މީހުން އެބައުޅޭ، ގަވާއިދާ ޚިލާފަށް އުޅޭ މީހުން. މިއީ ބަންގްލަދޭޝްގެ މީހުން މިތާ. ރާއްޖެއަށް ބޭނުންވޭ މީހުން. ލޭބަރ ފޯސްއަށް ބޭނުންވޭ، ތަރައްޤީގެ މަޝްރޫޢުތައް ކުރިއަށްގެންދާއިރުގައި. އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރާގޮތުގައި، ދެލައްކައަށްވުރެ ގިނަ މީހުން، ދެލައްކަ ފަންސާސް ހާހެއްހާ މީހުން ލޭބަރ ފޯސްއަށް ނެތިއެއް ރާއްޖޭގެ ތަރައްޤީގެ މަޝްރޫޢުތަކެއް ނުހިންގޭނެ. އަދި މިހާތަނަށް ރާއްޖެ ތަރައްޤީވުމުގައިވެސް ބޭރު ލޭބަރ ފޯސްގެ ދައުރު ވަރަށް މުހިއްމު.
އެހެންވީމާ، އެ ކަންތައްތަކަށް ވިސްނައިގެން ފުރަތަމަ އަޅުގަނޑުމެން މި ކުރާ ކަމަކީ ލީގަލައިޒް ކުރުން. ރާއްޖޭގައި މި އުޅޭ މީހުން ޤާނޫނުގެ ތެރެއަށް، ގަވާއިދުގެ ތެރެއަށް ވެއްދުމުގެ މަސައްކަތް މި ފެށީ. އެގޮތުން، އެއްލައްކަ ފަންސާސްހާސް ކަނޑައަޅާފައި، ބަންގްލަދޭޝް އިން މިވަގުތަށް މީހުން ގެނައުން ހުއްޓުވާފައި، ރާއްޖޭގައި މިހާރު މި އުޅޭ ފަސްދޮޅަސް އެތައް ހާހެއްހާ މީހުން އަލުން މި ވިސާ ތެރެއަށް ވައްދައި، އެކަން ޙައްލުކުރެވޭތޯ މި ބަލަނީ. މުރާޖަޢާ ކުރަމުން އަޅުގަނޑުމެން ގެންދާނަން. މިއުޅެނީ އިތުރަށް ބަޔަކު ގެންނާކަށެއް ނޫން. މި ޙައްލުކުރަން. ވަރަށް އުނދަގޫ، ވަރަށް ވަރަށް އުނދަގޫ މައްސަލައެއް އަނެއްކާވެސް މި ފެށީ. އެހެންނަމަވެސް، އޭގެ ނަތީޖާ އަޅުގަނޑު މި ބަލަނީ ކުރިއަށް އޮތް އެއް އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ފެންނާނެ ކަމަށް. އެއް އަހަރުގެ ޕްރޮގްރާމެއް އަޅުގަނޑުމެން މި ހިންގަނީ މިކަން ހަމަޔަކަށް އެޅުމަށް.
މިކަން ކުރާއިރުގައި ދެން ވަރކް ޕަރމިޓް ހުއްދަ ދޭއިރުގައި އެމީހުން ބައިތިއްބާނެ ތަނާއި، ރަނގަޅު ފެންވަރެއްގައި އެތަން ހުރިތޯ އަޅުގަނޑުމެން ބަލާނަން. ނުބަލައެއް އެކަންވެސް ދެނެއް ނުކުރާނަން. ވަރކް ޕަރމިޓަކަށް، ކޯޓާއަކަށް އެދޭއިރުގައި، އެ ގެނެސް ބައިތިއްބާނެ ތަނެއް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދައްކަންޖެހޭނެ. ހަމަ ގެނެސް މަގުމައްޗަކަށް ދުލެއްނުކޮށްލެވޭނެ. ދެން އޭގެއިތުރުން، ވަގަށްވެސް އެބަ އެތެރެވޭ. އޭގެތެރޭގައި، ނެޓްވަރކެއް އެބައޮތް. އޭގެތެރޭގައި، އިމިގްރޭޝަނާއި، ކަސްޓަމްސްއާ، މިހެންގޮސް ނެތެކޭ އަޅުގަނޑަކަށް ދެންނެވޭކަށް ނެތް މިހާތަނަށް އައިއިރު. އެމީހުންގެ ހަމަގައިމުވެސް އެކަހަލަ ކަންތައްތަކެއް ހިނގާފައި އެބަހުރި.
ދެން ދެންމެ ތިޔަ ވިދާޅުވި ބިދޭސީ ދެ މީހަކު ފުރުވައިލުމުގައި އަޅުގަނޑަކާ މަޝްވަރާއެއް ނުކުރޭ. އެއީ އެތާ އޮންނާނެ އެކަން ކުރަންވީގޮތް. ކުރެވޭނެގޮތް. ޤާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތަށް އެކަން ކުރަންވާނީ. އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީން ދެން ބައްލަވާނެ އެކަން ކޮށްފައި އޮތްގޮތެއް. އަދި އަޅުގަނޑުވެސް ބަލަމުން ގެންދާނަން އެކަން ހިނގާފައި އޮތީ ރަނގަޅަށްތޯ ފުރަތަމަ.
އެއް ސުވާލަށްފަހު އަޅުގަނޑު ނިންމާލާނަން.
ޝައުފާ ޙުސައިން - މޯލްޑިވްސް ބިޒްނަސް ސްޓޭންޑަޑް:
އަޅުގަނޑުގެ ސުވާލަކީ މަނިކުފާނުގެ ވަޢުދެއް މިއީ ކަރަންޓުގެ އަގުހެޔޮކުރުން. މަނިކުފާނު ހިތްހަމަޖެހިވަޑައިގަންނަވާ ބަދަލެއްތޯއޭ، ކަރަންޓް ބިލުން ފެންނަނީ.
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އަޅުގަނޑަށް މިވަގުތު ކުރެވެން އޮތްވަރު އެއީ. ކޮށްފައި އެއޮތީ. އަޅުގަނޑު ހިތްހަމައެއްނުޖެހޭ އަދި. އަދި އެއަށްވުރެވެސް ކުޑަވާންޖެހޭނެ. ދެން ކަރަންޓް އަގުހެޔޮކުރުމުގައި، ސޯލަރ އެނަރޖީއާއި، ވިންޑް އެނަރޖީ އެބަ ބޭނުންކުރަންޖެހޭ. ދެން މިހާރުގެ ތެލުގެ އަގު އެ ހުރިގޮތުން ދެން ދަށަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ގެނެވޭނީ އެކަހަލަ ބަދަލުތަކެއް ގެނެސްގެން ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލުކުރެވެނީ. ހަމައެކަނި ޑީސަލަށް ބަރޯސާވެގެން ކަރަންޓްދީގެން، ކަރަންޓް އެއް އަގެއްގައި ހިފެހެއްޓޭނެ ކަމަކަށް އަޅުގަނޑަކަށް ގަބޫލެއްނުކުރެވޭ.
އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ، އިހަށްދުވަހު ސަޢޫދީގެ އަރަމްކޯގެ ތެޔޮ އުފައްދާ ކާރުޚާނާއަކަށް ދިން ޙަމަލާއާ ގުޅިގެން އަނެއްކާވެސް ތެލުގެ އަގު ދިހަ ޕަސެންޓް މައްޗަށް، މީގެ ދެ ދުވަސް ކުރިން އެ ދިޔައީ. އޭގެ އަސަރު ކުރާނެ އިންޖީނުތައް ހިންގާ ފަރާތްތަކަށް. ޖަނަރޭޓަރުތައް ހިންގާ ފަރާތްތަކަށް. އެ ބަދަލު، އެތަން ފައިދާގައި ހިންގާކަމަށްވަންޏާ، އަޅުގަނޑުމެން، ގެއްލުންނުވެ ހިންގާ ކަމަށްވަންޏާ އެ ބަދަލު ގެންނަންޖެހޭނެ.
އެހެންވީމާ، މީގައި އޮތް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ، އޯލްޓަރނޭޓިވް އެނަރޖީއަށް އަޅުގަނޑުމެން މިޞްރާބުޖެހުން. އޭރުން ޙައްލު ކުރެވޭނެ.
މާހަތު ޙުސައިން ރަޝީދު - ސަންގު ޓީ.ވީ:
އަޅުގަނޑުގެ ސުވާލަކީ ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓެއް ހުށަހެޅި ސަބަބެއް ގޮތުގައި އެބައޮތް ފާހަގަކޮށްފައި، ދައުލަތުން މި ބަދަލުދޭން ޖެހުމާ ގުޅޭގޮތުން. އެހެންކަމުން، މިހާތަނަށް ބަދަލުދޭންޖެހޭ ބައެއް ކަންތައްތައް، ސޯޝަލް މީޑިއާގައިވެސް ހަމަ ބައެއް ވާހަކަތައް އެބަ ދެކެވޭކަންނޭނގެ. ކޮންއިރަކުންތޯ، މިހާތަނަށް އެ ޙުކުމްކޮށްފައި ހުރި ބަދަލުތައް ދިނުމުގެ އެ ޙުކުމްތައް ތަންފީޒު ކުރެވިގެންދާނީ ކިހާތާކުތޯ؟
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް:
އޭގެތެރެއިން ބައެއް ކަންތައްތައް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ގަބޫލެއްނުކުރެވޭ، އެރި އަގުތައް، ޙުކުމްތައް އިނގޭތޯ. އައިސްފައި ހުރި އަދަދުތަކެއް. އެހެންވީމާ، އެފަރާތްތަކާ އެކީގައި މަޝްވަރާވެސް އެބަ ކުރެވޭ. ކޮމިޓީއެއް ހަދައިގެން. އެހިސާބުގައި އެ އުޅެނީ. އެހެންވީމާ، ވަކި ތާރީޚެއްގައި އެކަން ކުރެވޭނެއެކޭ އަޅުގަނޑަށް ދަންނަވަން ދަތި. އެހެންނަމަވެސް، ދެފަރާތް އެއްބަސްވާގޮތަކަށް އެކަން ކުރެވޭތޯ އަޅުގަނޑުމެން ކުރިއަށް މިގެންދަނީ. އަދި އޭގެއިތުރުން، އަޅުގަނޑުމެން އިސްތިއުނާފު ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައްވެސް ހުރިކަމަށް އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ. އެހެންވީމާ، އެކަންވެސް އަޅުގަނޑުމެން ކުރަމުން ގެންދާނަން.
ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރިއްޔާ އިނގޭތޯ. އަޅުގަނޑު ނިންމާލާނަން.